Trong chương này có khá nhiều chú thích nên có một vài cái cần thiết mình sẽ chú thích luôn ở dưới, sau đó sẽ giải thích rõ ràng hơn ở cuối chương
———————————————————————————————————–
Trong quán cà phê ngập tràn hương khí ấm áp, người đàn ông ngồi phía đối diện tư thế thoải mái dễ chịu mà thả lỏng.
Hứa Diên cười nhẹ:” Anh à, mấy năm này anh vẫn sống tốt chứ?”
Lê Thiệu dập tắt thuốc lá vào gạt tàn, chỉnh lại tư thế ngồi: “Đi rất nhiều nơi, rất tốt.” Y cầm lấy chiếc máy ảnh trên ghế, hướng về phía Hứa Diên giơ lên cười nói, “Tất cả bên trong đều là kho báu của anh.”
Hứa Diên thấy khoé mắt y điểm thêm một vài nếp nhăn, đặc biệt là khi cười, chúng hiện lên lại càng rõ ràng. Đây là đàn anh thời cao trung của Hứa Diên, hai người từng tham gia cùng một câu lạc bộ, quan hệ rất thân thiết. Mấy năm không gặp, đàn anh năm đó từng nhuộm đủ loại màu tóc thời thượng, vậy mà giờ cũng bắt đầu để mái tóc đen ôn hoà, khí chất dường như thay đổi rất nhiều.
Hứa Diên nhấp một ngụm cà phê, hỏi: “Làm nhiếp ảnh gia tự do có vẻ rất thoải mái nhỉ?”
Lê Thiệu chạm vào máy ảnh, ngón tay lưu luyến trên thân máy, dáng vẻ yêu thích không buông tay. Y nói: “Thoải mái. Chưa bao giờ anh cảm thấy thư thái như vậy, cảm giác xương cốt đều tan thành từng mảnh.”
Hứa Diên đặc biệt nhạy cảm, trêu ghẹo: “Chỉ có những người mệt mỏi mới nói kiểu xương cốt tan thành từng mảnh thôi. Anh bây giờ vẫn thật khác người nha.”
Lê Thiệu rũ mắt, an tĩnh cười một hồi. Y duỗi đầu ngón tay thon dài nhẹ nhàng gõ gõ lên mặt bàn: “Anh đã gặp rất nhiều người.”
“Hoàng hôn ở Santorini (1) đẹp đến có chút không thật, anh chụp ảnh cho một cặp vợ chồng già đã qua tuổi 70. Ông lão ăn mặc âu phục phẳng phiu, mái đầu bạc trắng được chải gọn gàng, tinh thần rất tốt. Bà lão được ông ôm vào lòng — khoảnh khắc ấy mãi mãi được lưu lại trên tấm ảnh chụp.”
Hứa Diên khẽ giật mình, tiếp theo hiểu rõ nói: “Bởi vì loại tình yêu đẹp đẽ vừa dễ chịu lại vừa khiến người ta thổn thức này sao?”
Lê Thiệu vuốt ve góc bàn, giương mắt nhìn anh, hỏi một câu: “Đàn em, anh kiểm tra em một chút. Câu tiếp theo của ‘Thập niên sinh tử lưỡng mang mang’ (2) là gì?”
(2) Thập niên sinh tử lưỡng mang mang: Mười năm cách biệt muôn trùng (Bản dịch của Xuân Như)
Câu này trong bài thơ “Giang thành tử: Ất Mão chính nguyệt nhị thập nhật dạ ký mộng”(Giang thành tử: Đêm ngày 20 tháng giêng năm ẤT Mão ghi lại giấc mộng) của Tô Thức. Tô Thức năm 19 tuổi lấy người vợ đầu là bà Vương Phất (王弗) 16 tuổi. Bà mất năm 27 tuổi ở Tứ Xuyên. Mười năm sau, lúc đang làm quan ở Sơn Đông, Tô Thức nằm mơ thấy người vợ xưa. Ông tỉnh dậy làm bài từ này để tế vợ. (Nguồn: thivien.net)
Hứa Diên cười: “Anh hơi xem thường rồi, còn dùng câu này đố em. Năm đó chúng ta cùng nhau viết bài phân tích văn học, còn đặc biệt trích dẫn đoạn thơ này. Câu tiếp theo là ‘Bất tư lường, tự nan vương’ (3).”
(3) Bất tư lường, tự nan vương: Dù không cố nhớ nhưng lòng chẳng quên. (Bản dịch của Xuân Như)
Ánh mắt Lê Thiệu ngưng trọng, nở nụ cười có chút thê lương: “Bất tư lường, tự nan vương.”
Y nhấp một ngụm cà phê, tưởng như đang uống rượu, cơ hồ là uống một hớp liền dâng lên men say: “Tưởng niệm đối với người vợ đã mất, tự nhiên không phải là tận lực nhớ nhung. Đi tới đâu, thấy cảnh sắc gì, đều muốn chia sẻ với nàng. Lúc nào cũng vậy, còn chưa kịp chụp tấm hình nào, trước tiên đều vỗ vai nàng bảo nàng nhanh nhìn thử xem.”
Hứa Diên che dấu hạ thấp đầu. Vợ của Lê Thiệu, ba năm trước đã qua đời.
Lê Thiệu lại chỉ chỉ về phía anh: “Em đứa nhỏ này, chung quy vẫn giống như trước kia, một chút tiến bộ đều không có. Trốn tránh thì có gì tốt? Em đã bao nhiêu tuổi rồi.”
Hứa Diên ngẩng đầu nhìn y, thấp giọng kêu một tiếng: “Đàn anh…”
Lê Thiệu cười rộ lên, cả thân thể đều thả lỏng, cười đến ngã trái ngã phải: “Ông lão cầm một tấm ảnh, chân thành thâm tình lại dạt dào, còn kém người khác hỏi ông một câu vợ cả của ông đã mất bao năm rồi.”
Y duỗi ra bàn tay, dựng lên hai ngón, hướng về phía Hứa Diên cười đến lợi hại: “Hai mươi năm đó.”
Cười đủ rồi, Lê Thiệu khiêu mi, lạnh lùng nói: “Hai mươi năm trôi qua, lại tự cho là chính mình thâm tình lừa gạt bản thân. Khuôn mặt người phụ nữ trong tấm ảnh băng lãnh tái nhợt, thần sắc lộ ra u buồn, một chút cũng không giống trải qua cuộc sống hạnh phúc.”
Lê Thiệu vô thức lại sờ lên máy ảnh, nói: “Luôn có người cảm thấy cả đời chỉ yêu một người là một bản chất đáng tự hào về mặt đạo đức.” Y cười nhạo một tiếng, “So với phụ nữ thời cổ lập đền thờ trinh tiết (4) có gì khác nhau?”
Hứa Diên cười khổ: “Anh thật bén nhọn.”
Lê Thiệu lắc đầu: “Tâm lý học ủng hộ quan điểm tích cực và lành mạnh về cảm xúc. Ai quy định cả đời chỉ có thể yêu một người, ai quy định cả đời chỉ thích một người liền chứng minh người này chung thuỷ? Có người, rõ ràng không yêu đối phương, vẫn còn đem thứ tình cảm đáng thương kia cẩn thận nuôi dưỡng, chỉ là để khoe khoang đây là việc ghê gớm cỡ nào.”
Hứa Diên chần chờ, hỏi một câu: “Vậy hả? Em cũng không biết là có chuyện như vậy.”
Lê Thiệu liếc anh một cái, lại lắc đầu: “Đều nói em là tiểu tử đơn thuần, nửa điểm tiến bộ đều không có.”
Y nói: “Có nhiều người anh gặp qua đã làm anh xúc động. Trên thực tế, có một số người không yêu nhau, lại cứ cố chấp đối xử tốt với đối phương, làm ra một đống chuyện có vẻ rất thân mật tình cảm. Toan tính gì chứ? Nếu thật lòng yêu một người, sẽ biết cách chú ý tới tâm trạng của đối phương, suy nghĩ cho cảm nhận của người ta, không phải sao?”
Lê Thiệu tỉnh táo hạ phán đoán suy luận: “Thật ra là không. Bọn họ là tự tiến vào vòng ảo tưởng “tôi yêu người sâu đậm” thôi. Tự cho là tình yêu cảm thiên động địa. Trên thế giới này, chúng ta sẽ gặp phải rất nhiều người. Ta yêu ai đó, họ rời bỏ ta, ta lại yêu một người khác. Đây là điều tốt. Tình cảm không phải là thứ có thể dùng đạo đức để phán xét. Một người goá vợ, tìm kiếm một cuộc hôn nhân khác, có gì mà không được?”
Hứa Diên nghiêm túc suy tư hồi lâu, cuối cùng vẫn gật đầu nói: “Em đồng tình với quan điểm của anh. Không cần thiết phải ép buộc bản thân trong một mối quan hệ, tự làm mình thống khổ, còn dây dưa không dứt. Nếu như có thể thuận theo tự nhiên mà gặp được người mình yêu, thì phải yêu người đó với một tâm lý lành mạnh.”
Lê Thiệu thỏa mãn gật gật đầu: “Vẫn có nhiều không người thể hiểu điều này. Giáo sư Lý Ngân Hà (5) chẳng lẽ không yêu Vương tiên sinh sao? Yêu chứ. Chẳng có mấy ai hiểu được thống khổ khi mất người mình yêu, một người phụ nữ bình tĩnh dũng cảm để lại đau thương phía sau mà bước tiếp, mang theo tình yêu của người chồng quá cố, bà cố gắng tự mình chăm chỉ làm việc để sống cho tương lai, việc này khiến nhiều người cảm thấy kính nể. Lại có những người cứ mãi khư khư bảo vệ cái quan niệm đạo đức chung thuỷ với người đã khuất, còn tự cho là đúng, thật buồn cười.”
Hứa Diên ngạc nhiên nhìn y: “Lê Thiệu, vừa nãy em mới bước vào cửa nhìn thấy anh, cảm thấy khí thế của anh đã bị áp chế, là đã già rồi nha. Không nghĩ tới, anh vẫn hăng hái vô cùng.”
Lê Thiệu cười to: “Hứa Diên em là học thói xấu rồi! Lúc trước làm đàn em ngoan ngoãn hiền lành cũng không dám nói ra lời như vậy.”
Hứa Diên ngượng ngùng nhấp một ngụm cà phê: “Em cũng già rồi.”
Nói xong anh lại cầm cốc mỉm cười: “Anh tìm được người hiền lành nào rồi sao?”
Nửa ngày đều không trả lời.
Hứa Diên kỳ quái nhìn y, lại thấy người đàn ông gần ba mươi ba tuổi ở phía đối diện vành mắt đỏ bừng.
Hứa Diên hô hấp trì trệ, nhỏ giọng gọi: “Anh à…”
Lê Thiệu bỗng nhiên vùi đầu vào giữa hai đầu gối, thanh âm run rẩy, khó chịu không thở nổi, mang theo tiếng khóc nức nở: “Tiểu Diên, anh rất nhớ cô ấy!”
Hứa Diên không đành lòng nhíu mày. Vừa nãy còn cười nói vui vẻ, sao đột nhiên lại như vậy?
Lê Thiệu thở mạnh bình phục hô hấp. Hơn mấy chục giây sau y mới ngẩng đầu lên, trong mắt dày đặc tơ máu, yêu thương khắc cốt ghi tâm đong đầu đáy mắt, y cố gắng duy trì thanh âm bình tĩnh: “Anh biết, nếu như anh yêu thích một cô gái, anh nên theo đuổi cô ấy. Mọi người đều hi vọng mai sau anh có thể trôi qua vui vẻ. Hi vọng khi về già anh có vợ bầu bạn.”
Lê Thiệu lại nở nụ cười, một nụ cười rất nhẹ nhàng hạnh phúc: “Anh yêu cô ấy thật lòng.” Y lại kích động, gần như là cắn răng nghiến lợi nói, “Cho nên anh ghét những người đem đạo đức xen lẫn vào trong tình cảm! Yêu thì yêu, không yêu thì không yêu! Yêu một người, còn có thể yêu theo kiểu đó sao?”
Trong mắt của y bùng lên một ngọn lửa tức giận: “Anh ghét tất cả những kẻ vấy bẩn tình yêu! Anh không muốn thứ đạo đức đáng khinh của bọn chúng mang đi tình cảm của anh. Anh yêu một cô gái khác, chẳng lẽ là bị sai về mặt đạo đức sao?”
Y từng chữ nói ra: “Anh rất yêu cô ấy, yêu đến khắc cốt ghi tâm. Kể cả khi hóa thành tro tàn phiêu đãng trong không khí cũng muốn tới ôm cô ấy.”
Hứa Diên cơ hồ bị rung động đến toàn thân phát run.
Lê Thiệu cho anh một bài học lớn. Tình yêu, chính là thuần tuý như vậy.
Lê Thiệu nhìn về phía anh, trong mắt tràn đầy đau thương, thanh âm của y trầm thấp: “Tiểu Diên. Thật ra anh không sợ hãi mình sẽ yêu một người khác, anh biết đó là điều tốt. Nhưng mà…”
Y dịu dàng sầu não nhìn ra ngoài cửa sổ, để lại cho Hứa Diên một bên mặt gầy gò: “Anh nguyện ý để cô ấy đến với những người khác. Nhưng mà thần tình yêu đã sớm chắp mối cho anh và nàng, anh nghĩ anh sẽ yêu cô ấy đến chết.”
———————-
Chú thích:
(1) Hoàng hôn ở Sanrotini: là một cảnh đẹp nổi tiếng của Hy Lạp
(2) (3): Đây đều là hai câu thơ trong bài Giang thành tử: Ất Mão chính nguyệt nhị thập nhật dạ ký mộng”(Giang thành tử: Đêm ngày 20 tháng giêng năm ẤT Mão ghi lại giấc mộng) của Tô Thức.
Tô Thức 蘇軾 (1037-1101) tự Tử Chiêm 子瞻, Hoà Trọng 和仲, hiệu Đông Pha cư sĩ 東坡居士, người đời thường gọi là Tô Đông Pha 蘇東坡, thuỵ Văn Trung 文忠, người My Sơn (nay thuộc tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc). Ông là người có tài nhất trong số bát đại gia của Trung Hoa (từ thế kỷ VII đến thế kỷ XIII, gồm có Hàn Dũ, Liễu Tông Nguyên đời Đường, Âu Dương Tu, Tô Tuân (cha Tô Thức), Tô Thức, Tô Triệt (em Tô Thức), Vương An Thạch và Tăng Củng),….
Bài thơ:
Thập niên sinh tử lưỡng mang mang,
Bất tư lường,
Tự nan vương.
Thiên lý cô phần,
Vô xứ thoại thê lương.
Túng sử tương phùng ưng bất thức,
Trần mãn diện,
Mấn như sương.
Dạ lai u mộng hốt hoàn hương,
Tiểu hiên song,
Chính sơ trang.
Tương cố vô ngôn,
Duy hữu lệ thiên hàng.
Liệu đắc niên niên trường đoạn xứ,
Minh nguyệt dạ,
Đoản tùng cương.
Bản dịch của Xuân Như:
Mười năm cách biệt muôn trùng
Dù không cố nhớ nhưng lòng chẳng quên
Làm sao tỏ cạn nỗi niềm
Nàng nơi ngàn dặm cỏ mềm mộ xanh
Thiên thu xa cách không đành
Nàng nơi chốn ấy một mình thê lương
Thân ta đã nhuốm bụi đường
Tóc ta đã nhuộm gió sương mất rồi
Gặp nhau còn được nữa thôi
Chắc gì đã nhận ra người ngày xưa
Ta về quê cũ trong mơ
Thấy nàng ngồi đó vẫn chờ bên hiên
Điểm trang nàng vẫn cười hiền
Nhìn nhau không nói lặng yên bên giường
Nàng ơi có thấu đoạn trường
Đêm nay trăng sáng đồi sương với tùng.
(Nguồn: thivien.net)
(4) Phụ nữ thời cổ lập đền thờ trinh tiết: trinh tiết (tiết hạnh) còn dùng để chỉ người phụ nữ cả đời luôn giữ gìn bản thân và chung thủy với chồng của mình (cô ta không quan hệ tình dục trước khi lấy chồng, và sau khi lấy chồng thì không ngoại tình với ai). (Nguồn: Wikipedia)
(5) Giáo sư Lý Ngân Hà (Li Yinhe): là một nhà xã hội học, nhà tình dục học và nhà hoạt động cho quyền LGBT tại Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Cô đã kết hôn với nhà văn quá cố Vương Tiểu Ba (Wang Xiaobo). (Nguồn: Wikipedia)