Sau bữa trưa Alberto và Mattia xuống dưới tầng hầm, nơi thời gian lúc nào cũng như thể chỉ một giờ duy nhất và ta chỉ có thể tính toán được thời gian trôi qua nhờ mí mắt nặng trĩu tràn ngập ánh sáng trắng của đèn nê ông trên trần nhà. Cả hai đi vào một phòng trống và Alberto ngồi trên bục. Anh ta có thân hình đáng kể, chưa tới mức béo nhưng Mattia có cảm tưởng cũng đang phát phì dần dần.
"Nói đi. Giải thích lại tất cả cho mình từ đầu", Alberto nói.
Mattia cầm viên phấn bẻ ra làm đôi. Một lớp bụi trắng mỏng rơi lả tả trên đầu mũi giày da, chính là đôi giày đi từ hôm tốt nghiệp.
"Ta xét vấn đề trên hai phương diện", anh bắt đầu vừa nói vừa viết bằng nét chữ rất đẹp, viết từ góc cao bên trái và viết kín dần hai phần bảng đầu tiên. Phần thứ ba đầy những kết quả sẽ cần dùng tới sau đó. Có vẻ như từ khi nảy ra ý tưởng trong đầu anh đã làm phép tính toán này cả trăm lần rồi. Thỉnh thoảng anh quay nhìn Alberto nghiêm túc gật gật đầu, trong khi đầu óc còn rơi lại phía sau những nét phấn.
Sau nửa giờ anh đã giải thích xong, Mattia viết đ.p.c.m. cạnh kết quả được khoanh lại, giống như từ hồi còn nhỏ. Viên phấn đã kết khô vào da tay, nhưng anh còn chẳng nhận thấy. Chân anh hơi run lên.
Cả hai đều im lặng suy tưởng và chiêm ngưỡng trong vòng vài chục giây. Rồi Alberto vỗ tay và tiếng động trong yên tĩnh nghe như tiếng quất vụt. Anh ta nhảy xuống khỏi bục giảng, suýt ngã xuống đất bởi đôi chân tê đi do ở tư thế gập lại quá lâu. Anh ta đặt một tay lên vai Mattia và anh thấy vừa nặng nề lại vừa yên tâm.
"Lần này đừng có vớ vẩn gì đấy. Tối nay qua nhà mình, phải liên hoan mới được."
Mattia mỉm cười. "Được rồi."
Cả hai cùng xóa sạch bảng, cẩn thận để không ai có thể đọc được, không ai có thể phân biệt được ngay cả vết mờ những gì đã viết ra. Chẳng ai có khả năng thật sự hiểu được, nhưng ngay lập tức họ đã cảm thấy chỉ muốn bo bo giữ lấy kết quả đó, giống như người ta vẫn thường cảm thấy khi giữ một bí mật tuyệt đẹp.
Họ rời khỏi phòng và Mattia tắt đèn đi. Rồi họ trèo lên cầu thang, từng người một, mỗi người tận hưởng chút ít vị vinh quang nhỏ nhoi trong giây phút ấy.
Nhà Alberto nằm trong vùng dân cư giống y hệt nơi Mattia sống, nhưng ở phía bên kia thành phố. Mattia bắt một chiếc xe buýt trống một nửa, trán dựa vào cửa sổ. Lớp kính lạnh tiếp xúc với da khiến anh cảm thấy nhẹ nhõm và nhớ tới dải băng mẹ đặt lên đầu Michela, chỉ là một chiếc khăn mùi soa ẩm thôi nhưng như thế cũng đủ làm dịu nó mỗi khi tối đến bị tấn công bởi những cơn run rẩy toàn thân khiến nó nghiến chặt hàm răng. Michela muốn cả anh nó cũng phải đeo dải băng ấy, nó nói điều đó với mẹ qua ánh mắt và thế là anh nằm dài trên giường, cứ thế đợi cho đến khi đứa em thôi không quằn quại nữa.
Anh mặc sơ mi và áo khoác đen. Anh đã tắm và cạo râu. Tại một cửa hàng bán rượu chưa bao giờ bước chân vào, anh đã mua một chai rượu đỏ, chọn chai có nhãn trông lịch sự nhất. Người bán hàng bọc chai rượu vào giấy lụa rồi cho nó vào một cái túi giấy bạc. Mattia đung đưa chiếc túi từ trước ra sau một chút như chơi với con lắc trong lúc đợi ai đó ra mở cửa. Anh lấy chân dịch tấm thảm chùi chân trước cửa cho trùng khớp với đường gạch vỉa hè.
Vợ Alberto ra mở cửa. Cô lờ đi cả bàn tay Mattia giơ ra lẫn túi đựng rượu mà kéo anh lại mà hôn lên má.
"Không biết hai anh có chuyện gì mà em chưa bao giờ thấy Alberto vui như vậy", cô thì thầm. "Anh vào đi."
Mattia phải cưỡng lại ý muốn chùi má vào vai để xóa đi cảm giác ngứa ngáy khó chịu.
"Albi, Mattia tới rồi", cô gọi với sang phòng khác, hoặc với lên tầng trên.
Thay vì Alberto anh lại thấy con trai họ, Philip. Mattia nhận ra nó từ tấm ảnh ba nó đặt trên bàn lúc Philip mới được vài tháng, tròn trĩnh và bình phàm tương tự như tất cả những đứa trẻ mới sinh. Chưa bao giờ anh lại nghĩ nó sẽ lớn lên như thế này. Một vài nét của ba mẹ đang hiện rõ dưới dáng vẻ của nó: cái cằm quá dài của Alberto, mí mắt hơi sụp xuống của mẹ. Mattia nghĩ tới cơ chế tàn khốc của sự phát triển, tới lớp sụn mềm phải chịu những sự thay đổi tinh tế mà tàn nhẫn và chỉ một thoáng thôi anh lại nghĩ tới Michela và những đường nét của nó mãi mãi dừng lại kể từ cái ngày ở công viên đó.
Philip đạp xe ba bánh tít mù lại gần. Khi nhận thấy Mattia, nó phanh lại ngay lập tức, nhìn anh ngạc nhiên, giống như họ đã giấu giếm nó làm điều gì đó. Vợ Alberto nhấc nó ra khỏi chiếc xe ba bánh.
"Thằng quỷ sứ đây", cô nói, dụi mũi vào má nó.
Mattia gượng mỉm cười với thằng bé. Trẻ con khiến anh cảm thấy không thoải mái.
"Chúng ta lại kia đi. Nadia đã tới rồi", vợ Alberto nói tiếp.
"Nadia?" Mattia hỏi.
Cô ta nhìn anh bối rối.
"Vâng, Nadia. Albi không nói với anh sao?"
"Không."
Một chút ngại ngừng thoáng qua. Mattia không quen ai là Nadia cả. Anh tự hỏi chuyện gì thế này và sợ phải biết điều đó.
"Dù thế nào thì cứ lại đó đi anh."
Trong khi họ đi vào bếp, Philip nghi ngờ nhìn Mattia từ sau lưng mẹ, nó ngậm ngón trỏ và ngón giữa trong mồm khiến các khớp tay đầy nước dãi. Anh đành ngó lơ qua chỗ khác. Anh nhớ lại khi đi theo Alice dọc một cái hành lang dài hơn thế này. Anh nhìn các tấm hình của Philip treo trên tường thay vì các khung tranh và chú ý không giẫm lên đống đồ chơi vứt rải rác dưới sàn nhà. Toàn bộ căn nhà, kể cả các bức tưởng, đều ngấm mùi sự sống mà anh không quen. Anh nghĩ tới căn hộ của mình, nơi quá dễ dàng để quyết định chỉ đơn giản là không tồn tại. Anh cảm thấy hối tiếc vì đã nhận lời mời tới ăn tối.
Trong bếp Alberto chào Mattia bằng cái bắt tay nhiệt tình và anh cũng máy móc đáp lại. Người phụ nữ đang ngồi trên bàn đứng dậy giơ tay ra bắt.
"Cô ấy là Nadia", Alberto giới thiệu. "Còn đây là người sắp được nhận huân chương Fields của chúng ta."
"Chào cô", Mattia ngại ngùng nói.
Nadia cười với anh. Cô ta hơi nhích người trước lên một chút, có lẽ để hôn lên má Mattia, nhưng sự bất động của anh khiến cô dừng lại, chỉ nói đơn giản:
"Rất vui được gặp anh."
Anh chăm chú nhìn mấy giây vào một trong số các vòng khuyên tai đang lúc lắc bên tai cô ta: một vòng tròn dát vàng có đường kính ít nhất năm xăng ti mét và khi cô ta cử động nó đung đưa theo một chuyển động phức tạp. Mattia thử phân tích ba trục thuộc hệ tọa độ Descartes. Kích thước của đồ nữ trang và sự tương phản của nó trên mớ tóc đen nhánh của Nadia khiến anh nghĩ tới điều gì đó xấc xược, thậm chí là tục tĩu, vừa làm anh hoảng hốt, vừa cảm thấy bị kích thích.
Họ ngồi xuống bàn và Alberto rót rượu vang đỏ cho mọi người. Anh ta trang trọng nâng ly chúc mừng bài phân tích mà họ sẽ viết và bắt Mattia giải thích cho Nadia nghe bằng lời lẽ đơn giản. Cô ta tham gia với một nụ cười không chắc chắn, để lộ ra những suy nghĩ khác khiến anh đánh mất mạch nói một vài lần.
"Có vẻ thú vị đấy", cuối cùng Nadia nhận xét và Mattia cúi thấp đầu.
"Hơn thú vị rất nhiều", Alberto nói, tay khoắng khoắng một hình elip trong không gian mà Mattia cảm tưởng như nhìn thấy thực sự.
Cô vợ Alberto bước vào tay bê liễn xúp sực mùi thìa là. Chủ đề chuyển sang thực phẩm, một lãnh địa trung gian hơn. Sự căng thẳng mà họ không thật sự nhận thấy có vẻ như đang được giải tỏa dần trong không khí. Tất cả, ngoại trừ Mattia, đều bày tỏ sự tiếc nuối cho vài món ngon lành nào đó mà ở vùng Bắc này người ta có thể quên mất. Alberto kể về món mì cuốn ravioli mẹ anh ta từng tự làm lấy. Vợ anh ta nhớ món xa lát đồ biển họ đã ăn cùng nhau từ thời đại học trong một quán ăn trước bãi biển. Nadia tả món bánh nhồi pho mai mềm rắc sô cô la đen mà chỉ có tiệm bánh duy nhất ở quê cô mới biết làm. Khi tả cô lim dim mắt, mím miệng như thể một chút hương vị món bánh ấy vẫn còn lưu lại trên môi. Răng cửa cô cắn môi dưới một chút rồi thả ra. Mattia nhìn động tác ấy một cách vô thức. Anh nghĩ có gì đó thái quá trong nữ tính của Nadia, trong cái cách cô múa tay nhịp nhàng và cách phát âm của người dân miền Nam, thường kéo dài âm môi những chỗ không cần thiết. Nó như một thế lực đen, khiến anh cảm thấy bị hạ thấp, nhưng đồng thời cũng thấy nóng má.
"Chỉ cần có lòng dũng cảm để quay lại thôi", Nadia kết luận.
Cả bốn người yên lặng trong vài giây. Có vẻ như mỗi người đang nghĩ tới lí do tại sao họ lại chôn chân tại xứ này. Philip ngồi cách bàn vài bước, đập beng beng đồ chơi vào nhau.
Alberto biết cách kéo dài một đề tài giời ơi đất hỡi nào đó suốt cả bữa ăn. Thường là mình anh ta nói nhiều nhất, tay khoắng trên bàn ngày càng loạn xạ hơn.
Sau món tráng miệng chị vợ đứng lên thu dọn bát đĩa. Nadia dợm đứng lên giúp nhưng cô ta nói cứ ở nguyên đó rồi biến vào trong bếp.
Họ ngồi im lặng. Mattia chìm trong suy nghĩ riêng, lướt ngón trỏ trên lưỡi dao phần có răng cưa.
"Mình vào xem trong đó thế nào", Alberto đứng dậy nói. Từ sau lưng Nadia anh ta đưa mắt nhìn Mattia như muốn nói cố mà trổ hết tài nghệ ra đi.
Chỉ còn Mattia và Nadia ở lại với Philip. Cả hai ngước mắt lên nhìn cùng lúc, vì chẳng còn ai khác mà nhìn, rồi bật cười vì ngại ngùng.
"Còn anh", Nadia hỏi sau một lúc. "Sao anh chọn ở lại đây?"
Cô lim dim mắt nhìn lướt Mattia như thể muốn đoán ra bí mật của anh. Cô ta có cặp lông mi dài và dày, với Mattia chúng quá cứng đơ như thể không thật.
Anh chuyển sang vun vụn bánh mì bằng ngón trỏ, nhún vai nói:
"Chẳng rõ nữa. Có vẻ ở đây nhiều ôxy hơn."
Cô ta gật đầu suy tư, như thể hiểu được điều anh nói. Từ trong bếp vẳng ra tiếng Alberto và vợ bàn tán những vấn đề chung chung, vòi nước lại bị tắc, ai sẽ cho thằng cu Philip đi ngủ, những điều với Mattia lúc ấy tự nhiên sao quan trọng thế.
Lại im lặng. Anh cố thử nghĩ ra điều gì để nói, điều gì có vẻ thông thường thôi. Bất cứ chỗ nào anh nhìn vào cũng thấy Nadia, như thể một sự hiện diện choán lối. Màu sắc nhạt nhòa của bộ váy hở cổ tập trung mọi sự chú ý của Mattia, ngay cả khi giờ đây anh đang nhìn chằm chằm vào chiếc ly rỗng. Chân họ giấu kín dưới lớp khăn trải bàn và anh tưởng tượng trong bóng tối chúng bị gò bó trong một sự thân cận ép buộc.
Philip lại gần bắn một chiếc xe về phía anh, ngay trên tấm khăn trải bàn. Mattia nhìn mô hình chiếc Maserati, rồi nhìn Philip đang ngó anh chờ đợi anh quyết định làm gì đó.
Hơi lưỡng lự, anh nhón hai ngón tay cầm lấy mô hình, đẩy nó từ trước ra sau. Anh cảm thấy cái nhìn chăm chú của Nadia đang cân đo sự lúng túng của anh. Mattia giả tiếng brừm brừm rồi thôi. Philip vẫn nhìn chằm chằm anh, hơi chán nản. Nó vươn tay túm lấy xe rồi quay lại với đống đồ chơi của mình.
Mattia rót rượu vào ly rồi uống một ngụm. Rồi anh nhớ ra phải mời Nadia trước mới phải nên hỏi xem cô có muốn uống thêm không. Cô ta nói không không rồi đưa tay lên xoa hai vai như khi người ta thấy lạnh.
Alberto hắng giọng bước vào phòng. Anh ta xoa xoa mạnh tay lên mặt.
"Đến giờ đi ngủ rồi", anh ta bảo con, túm cổ áo nhấc nó lên như nhấc một hình nộm.
Philip chẳng phản đối gì. Nó đi khỏi phòng, mắt vẫn còn liếc đống đồ chơi chất đống trên sàn nhà, như thể nó đã giấu gì đó giữa đống đồ ấy.
"Có lẽ tôi cũng phải về thôi", Nadia nói, không hẳn là nói với Mattia.
"Ừ, có lẽ đến giờ rồi", anh hùa theo.
Cả hai cùng như thể sắp đứng dậy, nhưng đó chỉ là động tác hờ. Họ vẫn ngồi im và lại nhìn nhau. Nadia mỉm cười và Mattia cảm thấy qua ánh mắt cô anh như bị lột tới tận xương, như không thể giấu được điều gì nữa.
Họ đứng dậy, gần như cùng lúc. Họ đẩy ghế sát bàn và Mattia nhận ra cô ta cũng chú ý nhấc nó khỏi mặt đất.
Alberto trở lại phòng thấy họ đều đang đứng mà không biết phải làm gì sau đó.
"Sao thế? Các cậu định về rồi sao?"
"Muộn rồi, anh chị sẽ mệt mất", Nadia trả lời thay cả hai.
"Để mình gọi taxi", Alberto nhìn Mattia mỉm cười đồng lõa.
"Mình đi xe buýt", Mattia nói nhanh.
Alberto liếc xéo anh.
"Giờ này sao? Thôi đi ông. Nhà Nadia cũng cùng đường mà."
