Ngày xửa ngày xưa” — đây luôn là lời dẫn truyện của những truyền thuyết về người cá, đó là những câu chuyện từ rất xưa, hòa cũng với những sự tưởng tượng của con người thời đó; nhưng truyền thuyết ở đảo nhân tạo lại không giống thế.
Cậu chuyện đó giống như đã từng xảy ra, hơn nửa thời gian trong chuyện cũng không xa hiện tại, nhưng mà vì chưa có ghi chép nào chứng minh sự tồn tại của nó, cho nên nó chỉ là “truyền thuyết” mà thôi.
— chuyện về một người cá, một “truyền thuyết” lưu hành trên đảo nhân tạo.
Khoảng 50 về năm trước, một chàng nghiên cứu sinh về hải dương sinh vật học đã cứu được một người cá bị thương bằng lưới bắt cá trên con tàu của mình. Chàng chữa trị cho người cá đó rồi thả người cá về với đại dương, cũng bắt đầu quan trắc thiên nhiên trong hoàn cảnh đó. Vì đã từng cứu giúp nên chàng thanh niên này rất thân với người cá, việc quan trắc hết sức thuận lợi.
Đây hẳn có thể coi là minh chứng đầu tiên cho sự tồn tại của người cá trong góc nhìn khoa học của con người, nhưng trước khi chứng nhận này được công bố, một bi kịch đã ập đến: một phú thương tình cờ nghe đến sự tồn tại của người cá đã đến đây để đánh bắt, bọn chúng sử dụng dòng điện cao áp, đã gây nên biết bao cái chết của người cá.
“ Sao các ông có thể làm như vậy! chàng sinh viên lên án hung thủ. Những kẻ đã tước đi biết bao sinh mạng đẹp đẽ không hề thấy tội lỗi — cho dù có, cũng chỉ là tiếc những đồng tiền không chiếm được kia thôi — bọn chúng vây quanh chàng sinh viên, đẩy ngã chàng, cười nhạo chàng: Chỉ là vài con cá mà thôi. Chàng sinh viên đáng thương đấy cực kì phẫn nộ, chàng kịch liệt lên án bọn chúng: Người cá cũng là sinh vật có trí khôn như chúng ta! Các ông đang giết người đấy! Nhưng những lời này chỉ đổi lại được những tiếng cười vang: Thích thì đi kiện chúng tao đi. Bọn chúng nói như vậy, chẳng hề để tâm, Bởi giết một con cá cũng đâu coi là phạm tội. Những kẻ tàn bạo nghênh ngang đi mất, mà chàng sinh viên đó sau khi chôn cất những người cá xong, cũng biến mất.”
“Ba mươi năm trước, giới học thuật đã công nhận sự tồn tại của người cá tên Ariel, gần như cùng lúc đó, hiệp hội bảo vệ người cá và đảo nhân tạo cũng được ra đời.” Giáo sư Nolan kể lại xong “truyền thuyết” lắc lắc cái ly trong tay, rượu Brandy trong ly sóng sánh ánh lên màu hổ phách êm dịu: “Nhiều người nghĩ rằng đây là một câu chuyện được viết ra để giải thích về sự tồn tại của đảo nhân tạo, nhưng tôi nghĩ nó đã thật sự xảy ra.”
Đây là hội nghị thường niên, địa điểm vẫn là tổng bộ TMCA ( hiệp hội bảo vệ người cá). Sau hội nghị ngày đầu tiên, thường sẽ tổ chức tiệc rượu chẳng mấy nhẹ nhàng như này. Vốn rất hay tham gia mấy buổi giao lưu giáo sư Nolan lại trốn vào một góc, lúc Velen nhìn thấy anh, anh đang thần người ngồi trên sopha ngắm cái ly trong tay.
“Anh làm gì ở đây thế?” Velen chào anh.
Giáo sư Nolan ngẩng đầu nhìn anh, rồi nhìn đằng sau anh: “Xã giao xong rồi sao?”
Velen cười, không nói gì ngồi xuống cạnh anh: “Chỉ có tối nay mới thế thôi.”
“Cũng đúng, mấy đại gia đó cũng không rảnh hơi như chúng ta.” Giáo sư Nolan nhún vai.
Thái độ của anh làm Velen thấy hơi bất ngờ: “Tôi không biết là anh ghét người có tiền đấy.”
“Không, tôi không ghét họ.” ngài giáo sư nhanh chóng phủ nhận: “Hồi ở trường tôi cũng hay tham gia mấy tiệc rượu thế này, nhưng rất ít người đầu tư vào khoa của chúng tôi.”
“Mấy khoản đầu tư ở tiệc rượu chỉ là hình thức thôi, sự có mặt của họ còn có ý nghĩa lớn hơn nhiều.” Velen giới thiệu sơ vài người, đó là mấy người nổi tiếng thường xuất hiện trên các mặt báo, như hạng mục vận tải đường thủy, dầu mỏ, …
Giáo sư Nolan im lặng nghe một lúc, sau đó hỏi Velen: “Không có ai họ Onassis xuất hiện sao?”
“Sao cơ?” Velen sửng sốt.
“Khoản đầu tư lớn của hiệp hội và đảo nhân tạo ban đầu đến từ gia tộc Onassis, đây là chuyện ai cũng biết.” giáo sư Nolan kể lại câu chuyện lưu hành ở đảo nhân tạo rồi nở nụ cười: “Còn nhớ không? Khoa của tôi cũng là hải dương sinh vật học, mà trường tôi theo là tốt nhất trong cái ngành này — nửa thế kỷ cũng không lâu đến thế, không phải sao? Lúc nghe cái “truyền thuyết” đó xong, tôi nghĩ ngay đến một người: ông ta từng là học sinh mà thầy của tôi cưng nhất, trẻ tuổi, tài hoa, nhưng lại xin nghỉ một cách đột ngột … Đương nhiên, họ của ông ta trong trường cũng không phải là Onassis, nhưng tôi đã từng thấy ảnh của ông ta, đôi khi cũng xem vài tin tức.”
Velen không nói gì, nhưng sự im lặng của anh cũng không có ý phủ nhận.
Thái độ như vậy đã đồng nghĩa với cam chịu, giáo sư Nolan không nhịn được phải thở dài: “Nói thế, nguyên nhân thành lập đảo nhân tạo quả giống như trong “truyền thuyết” đó, vì để tránh cho bi kịch xảy ra lần nữa, mà người cá trong “truyền thuyết” quả thật đã …”
“Không tồi tệ đến thế đâu.” Velen lắc đầu: “Nhưng mà, thực tế cũng chẳng tốt đẹp: dòng điện làm tim ngừng đột ngột, dù da đã ngăn kha khá tổn thương, nhưng đầu của ông ấy vẫn bị chấn động.”
“Ông ấy …” giáo sư Nolan gần như nhảy khỏi ghế sopha: “Ý anh là?!”
“Đúng vậy, ông ấy còn sống.” Velen bật cười.
“Còn sống …” mắt ngài giáo sư lóng lánh nhìn Velen: “Anh biết — không, anh đã từng nhìn thấy người cá đó, đúng không?”
“Nếu như anh có chú ý tin tức như lời anh đã nói.” Velen cười, ranh mãnh nháy mắt: “Thì anh nên biết, con gái của ngài Onassis cưới một giảng viên đại học, mà họ của bà ấy sau khi lấy chồng là Heilman.”
“…” giáo sư Nolan im lặng. Anh đặt ly rượu trong tay xuống, sau đó bảo Velen: “Giờ tôi bắt đầu thấy ghét kẻ có tiền rồi đấy.”
