Cuối tuần, khi Lý Cố đến tìm Kỷ Hàn Tinh, anh lại chạm mặt Thiệu Lực. Nhìn tâm trạng hắn có vẻ rất tốt, chỉ vội vàng chào hỏi rồi rời đi.
Trong lúc ăn cơm cùng Kỷ Hàn Tinh, cậu bé có nhắc đến việc trong làng có mấy đứa trẻ đến tuổi nhưng không đến trường. Khuôn mặt nhỏ nhắn của Kỷ Hàn Tinh mang nét trầm tĩnh khác hẳn với lứa tuổi, xen lẫn một chút chán ghét khó nhận ra. Cậu nói: “Em thấy ít người đi học cũng tốt, có thể là do các bạn ấy vốn không muốn học, lại còn cảm thấy phiền phức vì chú Tri Thanh nữa. Nhưng mà chú Tri Thanh vẫn muốn đến gặp phụ huynh của các bạn ấy nói chuyện, đợi khi nào khỏe hơn một chút.”
Nghe Kỷ Hàn Tinh nói xong, Lý Cố ngẩn người một lúc, không hiểu sao anh lại có chút lo lắng cho dáng vẻ này của cậu bé. Anh hy vọng cậu nhóc này có thể mãi ngây thơ hồn nhiên, vui vẻ như yêu tinh trên núi lần đầu tiên bước vào thế giới loài người, tất cả những gì dùng để tiếp đãi cậu đều là điều tốt đẹp nhất của thế gian. Vì vậy, khi Kỷ Hàn Tinh bận tâm đến những chuyện như thế này, trong lòng Lý Cố lại dâng lên một cảm xúc phức tạp.
Anh đã từng trải hơn cậu bé một chút, biết rằng cuộc sống vốn có nhiều điều bất đắc dĩ, không phải chỉ dùng một hai câu là có thể nói hết được, đúng sai trong đó, ngay cả bản thân anh cũng không hoàn toàn hiểu rõ. Thế nhưng, anh không muốn Kỷ Hàn Tinh hiểu lầm về Ninh Xuyên, Lý Cố khó khăn lên tiếng: “Khó lắm, Tinh Tinh à. Trong làng ai cũng nghèo, thêm một người lao động là thêm một phần thu nhập.” Kỷ Hàn Tinh mím môi, Lý Cố lộ ra vẻ mặt pha trộn giữa bất lực, tự ti và cầu khẩn: “Bọn họ không nhìn xa được như vậy đâu, Tinh Tinh à. Đây không phải là lỗi của thầy Kỷ, mà là lỗi của Ninh Xuyên đã mắc nợ bọn họ từ rất lâu rồi. Thầy Kỷ muốn thay những người này trả nợ một lần, thầy ấy rất tuyệt vời.”
Kỷ Hàn Tinh nhìn Lý Cố bằng đôi mắt trong veo, vẻ mặt lạnh lùng ban đầu trở nên dịu dàng hơn khi nhìn thấy anh. Cậu bé khẽ nói: “Em biết, là chú Tri Thanh muốn làm như vậy.” Hai người không nói thêm gì nữa, lật sang một trang khác.
Mấy cơn mưa rào ập đến, mùa thu cũng theo đó mà sang. Gió thổi qua mang theo hơi lạnh “ào ào”. Lý Cố cảm thấy mình không thể cứ thế mà rời đi, nếu không sau này sẽ áy náy trong lòng. Hai người cùng nhau đến công viên gần đó chơi, Lý Cố bế cậu bé lên, vừa đi vừa đung đưa: “Chúng ta đi tàu lượn nhé, có vui không?” Kỷ Hàn Tinh cười khanh khách, Lý Cố mệt đến mức thở hổn hển. Cậu bé được đặt xuống, giơ tay so sánh chiều cao của hai người: “Anh cao lên nhiều rồi.” Lý Cố xoa đầu cậu: “ Hình như Tinh Tinh cũng cao hơn một chút rồi đấy.”
Trước khi rời đi, anh gọi Kỷ Hàn Tinh lại: “Yên tâm đi, có trưởng thôn ở đó rồi, sẽ không ai bắt nạt được thầy Kỷ đâu.”
“Vâng.”
Thiệu Đại Quân là cha của Thiệu Lực, mấy năm nay khá giả, ở thành phố nhận được mấy công trình béo bở, làm cai thầu nhỏ. Muốn nhận nhiều việc hơn thì phải có người, ứng cử viên sáng giá nhất chính là những người đồng hương, những người này vừa rẻ, vừa vì mới đến nên chỉ có thể dựa vào hắn, sai đâu đánh đó. Nếm được vị ngọt từ mô hình này, hắn định tiếp tục mở rộng quy mô. Ngoài hắn ra, còn có mấy tay cai thầu khác cũng làm như vậy, thiếu niên ở các làng lân cận đều bị bọn họ lùng sục gần hết. Đến lượt Ninh Xuyên, bọn họ lại phát hiện ra người ở đây khó dụ dỗ hơn những nơi khác, suốt cả một mùa hè chỉ dụ dỗ được vài người vào thành phố làm thuê, nguyên nhân chính là do tên Kỷ Tri Thanh kia. Anh còn cấu kết với lão già trưởng thôn kia, đặt ra cái quy định chó má gì mà học hết ba năm mới được ra ngoài, thật là nực cười!
Thiệu Đại Quân rất bực mình vì chuyện này, trong lúc uống rượu đã than thở với đám bạn: “Toàn làm mấy chuyện vớ vẩn, nghe nói ba nó trước đây là thầy đồ tư thục, còn nó là sinh viên đại học, cũng ra vẻ lắm. Giờ đến Ninh Xuyên tác oai tác quái, đứa nào chưa học đủ ba năm thì không được ra ngoài. Đã mười ba, mười bốn tuổi rồi, còn chưa được ra ngoài làm công kiếm tiền? Mẹ kiếp, mày muốn dạy học thì tự đi mà dạy, đừng có cản đường kiếm cơm của người khác chứ!”
Hắn vừa dứt lời, lập tức có người tiếp lời: “Thầy dạy tư thục? Lên núi dạy học? Thằng mà mày nói có phải họ Kỷ không?”
Không phải cai thầu nào cũng là người từ quê lên, cũng có người bản địa, giữa bọn họ vừa là quan hệ cạnh tranh, vừa là liên minh lợi ích lỏng lẻo. Thiệu Đại Quân ậm ừ: “Ừ nhỉ, một thằng cao gầy, tên là gì nhỉ? À, Kỷ Tri Thanh!”
“Chính nó đấy.”
Người đàn ông này nói với giọng điệu ba phần trêu chọc, bảy phần khinh miệt, kể rằng người nhà hắn ta trước đây sống ở khu đó, cái tên họ Kỷ kia không phải loại người có học thức gì, mà là loại ** với đàn ông, sau khi sự việc bị bại lộ thì gia đình nhục nhã không dám chứa chấp, bị đuổi đi nên mới chui rúc trong cái xó núi này.
Nghe xong, Thiệu Đại Quân ngớ người, tình tiết này có đánh chết anh ta cũng không đoán ra, sau khi hoàn hồn, hắn cảm thấy có cửa làm ăn. Hắn thầm nghĩ, hiện tại Ninh Xuyên đang tung hô tên Kỷ Tri Thanh kia như vậy, coi anh như Văn Khúc Tinh Quân giáng trần, cung phụng như một người có học thức. Nếu bọn họ biết được Kỷ Tri Thanh kia còn mắc loại bệnh đó, thì ai còn dám cho con cái đến chỗ hắn ta học nữa? Vậy chẳng phải hắn sẽ có người làm rồi sao?
Ninh Xuyên vốn là một nơi nhỏ bé, tin đồn nhanh chóng lan truyền khắp nơi, sáng hôm sau có gần một nửa số học sinh không đến lớp.
Trưởng thôn tức giận đến run người, giống như con rối dây cót, chạy một mạch đến chỗ Kỷ Tri Thanh để xin lỗi: “Thầy Kỷ, thầy yên tâm, Thiệu Đại Quân dám làm ra chuyện như vậy, ngày mai tôi sẽ dẫn người đến tận nhà nó đòi lại công bằng.” Rõ ràng ông đang cố ý tránh nặng tìm nhẹ, bởi vì ông không thể nào thảo luận trọng tâm sự việc với Kỷ Tri Thanh, ông không ủng hộ cũng không phản đối, chỉ cảm thấy là một người đàn ông, thảo luận chuyện này với một người đàn ông khác, khiến ông cảm thấy vô cùng ngại ngùng. Ông không thể nào tìm hiểu kỹ càng nguyên nhân dẫn đến sự ngại ngùng này, nên trước mắt chỉ có thể đổ hết tội lỗi lên đầu tên cầm đầu Thiệu Đại Quân.
Sắc mặt Kỷ Tri Thanh trắng bệch, nhưng vẫn ưỡn thẳng lưng: “Không sao, cũng đều là sự thật. Nhưng tôi không có bệnh gì mà phải che giấu, tôi phải nói rõ ràng cho bản thân. Nếu như Ninh Xuyên không cần tôi dạy học nữa, ông cứ nói thẳng với tôi là được. Cũng không sao cả.” Giọng điệu của anh rất bình tĩnh, nhưng trưởng thôn lại cảm nhận được một tia bất thường từ trong sự bình tĩnh quá mức đó, anh bình tĩnh như thể đã chấp nhận một kết cục bi thảm được sắp đặt từ trước.
Trái tim trưởng thôn thắt lại, tức giận đến lạc cả giọng: “Mẹ kiếp, toàn là lũ khốn nạn! Thầy Kỷ, tôi cầu xin thầy đừng nghĩ nhiều. Là tôi tìm thầy đến đây, tôi biết thầy là người như thế nào. Người trong thôn tuy có hơi ngu ngốc, nhưng tâm địa đều lương thiện, để tôi đi nói chuyện, nhất định sẽ đòi lại công bằng cho thầy.”
Kỷ Tri Thanh muốn gượng cười với ông, còn muốn nói thêm gì đó, nhưng trưởng thôn không đành lòng nhìn thấy ánh mắt của anh như vậy nữa, lời nói nghẹn lại trong cổ họng, cuối cùng chỉ biết cúi đầu thật sâu trước Kỷ Tri Thanh, rồi chạy đi.
Ông tập trung phụ huynh của những đứa trẻ đó lại, mắng cho một trận: “Lương tâm của các người bị chó tha hết rồi à? Nhà nào không cho con đi học, bước ra đây cho tôi, đứng trước mặt tôi này!” Vài người lớn do dự đứng dậy, trưởng thôn nhắm vào một người đàn ông, giơ chân đạp cho một cái: “Mẹ kiếp, còn dám thở nữa hả!” Người đàn ông bị đánh cũng không dám phản kháng, chỉ dám lẩm bẩm: “Chuyện này là thật mà, tôi cũng sợ con mình học theo hư hỏng.”
Trước đây Lý Cố cũng từng thắc mắc, lão già trưởng thôn nhà anh, tính tình nóng như lửa, sao có thể quản lý được cả một ngôi làng như thế này. Sau này anh mới hiểu ra, ở cơ sở cái gì cũng có thể xảy ra, làm việc quá ôn hòa sẽ không thể trị được người khác.
Trưởng thôn khinh bỉ nhổ vào mặt người đàn ông kia, cao giọng mắng: “Với số tiền lương ít ỏi đó, ai mà ở lại được! Có Kỷ Tri Thanh giỏi giang như vậy đến dạy học cho con cái các người, đó là cái gì, đó là Bồ Tát hiển linh đấy! Bọn trẻ biết viết, biết đọc, biết tên mình là gì! Sau này ra khỏi làng, đến thế giới bên ngoài, biết tính toán, biết xem bảng chỉ đường! Cái khổ mà các người đang gánh chịu, con cái các người sẽ không phải gánh chịu nữa, tất cả đều là do thầy Kỷ mà hôm nay các người khinh thường dạy đấy!”
Những người còn lại nuốt nước bọt, trước mặt trưởng thôn, không ai dám lớn tiếng phản bác, chỉ dám nhỏ giọng bàn tán. Thế nhưng, những tiếng xì xào đó không thể dấy lên sóng gió, chẳng mấy chốc đã im bặt.
Bà cụ Thỏ con từ đầu đến cuối vẫn im lặng lắng nghe, thấy mọi người đều im lặng, bà mới thản nhiên lên tiếng, vẻ mặt lãnh đạm như thể đang lãng phí thời gian vào việc vô bổ: “Đấy là do các người chưa sống đến tuổi đó thôi. Hồi còn nhỏ, tôi cũng từng nghe nói có ông lớn trong phủ cưới đàn ông về nhà, cũng nuôi nấng như vợ cả, chuyện này đâu có gì là lạ. Người ta đâu có thua kém gì mình, lại còn biết chữ nhiều hơn mình. Bản thân còn chưa lo nổi miếng cơm manh áo, thì đừng có lo chuyện bao đồng nữa.”
Ngu muội là gì? Là trong đầu không có khái niệm đúng sai, ai nói to hơn thì người đó đúng. Sau cuộc họp này, dù có người có ý kiến khác cũng không dám lên tiếng nữa, đều hứa hẹn sẽ ngoan ngoãn cho con cái đến lớp. Trưởng thôn vẫn không yên tâm về Kỷ Tri Thanh, lại đến tìm anh một chuyến, Kỷ Tri Thanh mở cửa, để lộ gương mặt tuấn tú nhợt nhạt: “Không sao đâu ạ, để tôi nghỉ ngơi một ngày, cũng cho bọn nhỏ nghỉ luôn, ngày kia tiếp tục học.”
Anh không hề có ý trách móc hay truy cứu. Đây mới là người hiểu chuyện, trưởng thôn không biết phải nói gì để an ủi anh, chỉ có thể mong anh đừng để tâm quá.
Sau khi trưởng thôn rời đi, Kỷ Tri Thanh đóng cửa lại, lấy tấm ảnh cũ kỹ mà anh luôn trân trọng ra. Chàng trai trẻ trong ảnh trông giống Kỷ Hàn Tinh đến bảy phần. Kỷ Tri Thanh khẽ vuốt ve tấm ảnh, nước mắt trào ra: “Tiểu Nham… Em rất nhớ anh.”
