Chuyện của một gia đình ở quê, cha bị mất sớm, chỉ có mẹ và mấy đứa em thôi, đời sống người anh cả với khung cảnh cực khổ trồng trọt ruộng nương lo lắng cho cả nhà, mấy đứa em thì còn chưa đủ trách nhiệm, mẹ thì lâm bệnh, nào là phải làm ruộng nương trồng trọt, chài cá bắt ếch cho đủ sống mái nhà nghèo. Trong một đêm ẩm ướt với mùa mưa đang chài cá một mình, vừa chài cá vừa than thở với duyên số, đời sống khó khăn, bỗng nhiên nghe tiếng một cô em gái vọng vào tai: “Anh nghỉ ngơi đi anh sắp bệnh còn phơi mưa, về đắp mền cho ấm kẻo bệnh ai lo cho cả gia đình anh, hôm nay phơi mưa cả ngày ở đồng ruộng, rồi lại đi chài cá ẩm ướt cả đêm”. Khi nghe lời vào tai xong thì anh quay mặt lại theo hướng tiếng nói, ánh sấm sét trên trời giúp cho anh thấy một bóng cô em gái đứng ngó thẳng vào anh từ lúc nào, rồi quay lưng đi theo bờ sông, ánh sét tiếp theo thì bóng cô đã biến mất vào trong đêm mưa.
Một lát cơn mưa bắt đầu ngừng hạt, anh ngồi ở bờ sông quấn điếu thuốc lá hút, trong thân thể như quá mệt mỏi muốn bệnh nên anh thấy chóng mặt nằm vật xuống bất tỉnh lúc nào không biết. Một lúc sau khi tỉnh giấc, anh ngồi dậy thấy một cái gì mềm mềm ướt ướt phủ lên hai chân anh, khi anh kéo lên thấy nặng nặng, anh cố coi kỹ rồi cố kéo lên thì là cái mền. Anh thấy thân thể như muốn bệnh mới ngừng chài cá rồi vác cái mền lên phơi bên cạnh nhà. Vào trong nhà một em gái dậy đi vệ sinh thấy vậy mới lấy thuốc cảm cho anh uống rồi ngủ nghỉ ngơi. Khi sáng ra gần trưa anh mới dậy, rồi trong làng đã xôn xao chuyện, một xác cô em gái trôi sông từ làng trên đến vướng ở bụi cây cuối làng từ đêm qua, thân nhân làng trên đã đến lấy xác cô về làng làm mai táng theo phong tục.
Anh dậy ăn cơm trưa cùng mẹ và các em rồi uống thêm thuốc cảm và tiếp giấc ngủ cho tới chiều. Trong một cơn nửa mơ nửa tỉnh buổi chiều đó có một cô em gái đứng ở chân giường và hai tay cầm tấm chăn đắp lên mình anh rồi nói: “Anh cảm đắp chăn cho ấm mới hết cảm”, nghe xong anh chợt tỉnh thì thấy bớt hẳn luôn, anh nằm thêm một lát mới dậy bước ra trước nhà vài bước, xong anh đi vào nhà tắm rửa cho tỉnh rồi chờ ăn cơm chiều, anh nói với đứa em:
- Thôi tối nay 2 anh em mình đi soi ếch.
Mẹ nghe mới nói:
- Con vừa mới bệnh xong đừng vội đi, nếu con bệnh nặng xuống ai làm ruộng nương và trông coi các em và mẹ, con nên giữ gìn sức khỏe đi, soi ếch đêm nào cũng được mà, rồi tất cả nghỉ ở nhà.
Trong đêm trời mưa nặng như đổ đình đổ làng anh lại như tỉnh như mơ, có một chuyện đến thăm trong mơ cho anh thấy:
- Một cô em gái, đến rủ anh đi soi ếch, trời mưa như vậy đầu mùa nữa, ếch nhiều đó, xong hai người rủ nhau bắt đầu đi soi ếch. Cô gái này anh thấy quen thuộc như gặp 2-3 lần, vừa đi vừa trò chuyện tên em là Thì ở làng trên kia. Anh là người lương thiện, là con trai cả, 2 đứa em gái rồi một đứa em trai út, mẹ anh lại bị bệnh tê nửa người đi đi lại lại không được lẹ làng rất là khó khăn, rồi anh còn có thời giờ giúp chùa làm việc thiện những ngày rằm lớn nữa, làm nhiều coi chừng bệnh giống đêm anh đi chài cá anh nhớ không, ếch đêm nay như nhiều vô kể. Một lát sau hai người soi ếch được đầy hai cái rổ lớn, cô nói tiếp: “Khuya rồi em về luôn, anh về nghỉ ngơi kẻo bệnh thêm nữa nhớ đắp chăn cho ấm, trời lạnh đó”, nói xong cô chào và đi thẳng về làng trên phía đằng trước của hai người đang đứng.
5 giờ sáng, anh man man nghe tiếng mẹ và em gái, anh không dậy nổi và chìm vào giấc ngủ tiếp cho đến 8 giờ sáng.
Anh tỉnh giấc và nói:
- Muộn rồi sao các em không đánh thức anh dậy để đi cày ruộng chứ, thức ăn sáng làm xong để đã nguội rồi kìa.
Xong anh dậy gấp đi rửa mặt rồi vào ăn cơm, thì anh đứng sững không biết nói thế nào nữa, mấy đứa em với mẹ tại sao không dám đánh thức mình dậy. Tôi ngó xuống 2 chân của tôi đầy là bùn đất đồng ruộng với đầy 2 rỗ ếch để ở bếp mà 2 đứa em gái đang mổ xẻ rửa để phơi khô, lúc đó tôi bỡ ngỡ chẳng nói năng gì cả chỉ vội vã đi cày ruộng cho xong. Khi đến ruộng cầy hôm nay trong lòng đầy là chuyện thắc mắc mà không biết nói gì được, và cũng không biết nói với ai, đêm qua mình đi soi ếch sao, và đi lúc nào, hình như mình ngủ từ đầu tối cho khỏe mà, nghe 2 đứa em gái nói là mình đi soi ếch gần sáng mới về, tại sao chân mình lại có đầy là bùn. Mấy đứa em đang nhặt cỏ ra khỏi ruộng thấy anh mình lạ lạ mới hỏi:
- Anh ơi anh có chuyện gì trong lòng mà vừa cày ruộng vừa thơ thẩn miệng không ngớt lẩm bẩm một mình, hay anh mệt mỏi vì đi soi ếch quá nửa đêm có phải không anh?
Anh đứng sững một chút mới nói nên lời:
- Đã đến 1 giờ trưa rồi, chúng mình ăn cơm trưa rồi hẵng làm việc tiếp. Trong khi ngồi ăn cơm anh hỏi:
- Đêm qua anh đi soi ếch lúc nào, anh thấy mệt và đi ngủ từ đầu tối mà, anh không hiểu tại sao lại có chuyện này? 2 đứa em gái với một đứa em trai út nói:
- Rõ ràng anh đi soi ếch một mình, ếch còn đầy hai rổ ở đó, thấy anh mệt không rửa cả chân anh lên giường nằm luôn, nên trong nhà không ai đánh thức anh dậy ăn cơm sáng.
Anh ngồi ăn không trả lời gì cả, miệng lẩm bẩm, chỉ có nằm mơ đi bắt ếch thôi mà. Mấy em nói tiếp:
- Anh đừng làm cho các em và mẹ lo lắng, nghỉ ngơi cho nhiều, anh là một người anh cả mà gánh vác cả nhà mình đó, đến anh đi bắt ếch quá nửa đêm mới về mà lại không biết là mình đi hay không, rồi ếch đầy 2 rổ vẫn nằm ở đó, đâu có ai nửa đêm lấy bùn phết lên chân anh làm chi nữa. Hai em gái tranh nhau nói tiếp:
- Thôi cầy thêm một chút rồi về nghỉ ngơi dù ruộng nương xong chậm hơn hàng xóm một tuần cũng không sao, miễn là anh được khỏe lại như thường xưa nay, anh đừng nói cho mẹ lo nghe anh.
Nói xong chiều hôm, bốn anh em về nhà sớm tắm rửa nghỉ ngơi, ăn cơm xong, anh đứng sững khi ngó vào cái giường mình nằm một lúc rồi chạy ra hỏi mấy em:
- Cái mền mà đắp cho anh đó ai là người mua về, cái mền này hình như nhà mình không có mà, hay ai cho?
Cả nhà ngó mặt nhau, như trong lòng đầy thắc mắc.
Mẹ nói:
- Hôm con đi chài cá gần sáng con mới về và con bệnh con còn nhớ hay không? con đã đem một cái mền phơi ở dây bên cạnh nhà mình, thì con đắp nó mấy ngày rồi mà.
Anh như bỡ ngỡ trong lòng mới hỏi tiếp:
- Có ai đi lấy nó rồi đắp cho con khi con bệnh mấy ngày trước đây phải không?
Một đứa em gái nói:
- Dạo này anh lạ lạ gì không biết, khi cái mền nó khô ngày hôm sau trước lúc anh bệnh ngủ buổi trưa thì anh đi lấy rồi vào nhà đắp chứ ai, em còn thấy và nhớ ngày anh đi chài cá khi về anh bệnh nữa mà, em là người lấy thuốc cảm cho anh nữa chứ ai đâu anh, rồi nghỉ ngơi cho nhiều nghe, đừng cho có chuyện lạ lạ nữa, anh bệnh là cả nhà khó khăn lắm.
Cơm xong anh ra ngồi lan can ngó vào trong làng coi người về làng từ ruộng nương chiều tối, nhiều cái xảy ra mà làm cho anh chỉ có ngồi lắc đầu, giấc mơ sao lại là sự thật được, anh chỉ mỉm cười thôi, ngày mai là vừa đúng rằm lớn trong làng nghỉ ruộng nương để đi chùa theo phong tục của người miền quê ở Lào.
Đêm nay, nữa rồi lại thêm một giấc mơ, anh đang ngồi chơi ở trước nhà, bỗng nhiên cô Thì đi tới và ngồi chơi với nhau, tay cầm một một bó cành cây với rễ cây, còn thêm một tay thì cầm một bó hoa tươi đưa cho anh rồi nói:
- Nghe mẹ bị bệnh tê nửa người như vậy, anh nhớ lấy bó cây này chia ra làm 3 nồi nấu cho mẹ uống thì mẹ sẽ khỏi, còn đây là bông hoa mà mai là ngày rằm, cúng thay cho em với vì em bận cũng không có cơ hội đến chùa, hôm nay mới đến, rồi mai hai đứa mình cùng chung nhau một bó hoa nghe, rồi em về sắp quá nửa đêm bước vào sáng rồi, nói xong cô đi và biến vào đêm.
Khi sáng hôm rằm đồ ăn đồ cúng đã xong từ sáng sớm chờ bưng vào chùa cho kịp 7 giờ sáng, em gái tắm rửa thay váy áo từ sớm đánh thức anh dậy, lấy bông hoa để lên mâm cúng, anh mải loay hoay dậy, tắm rửa xong và cả nhà vào chùa. Khi đến chùa cúng rồi ngồi chờ sư thầy ăn sáng xong mới bưng mâm cơm đó về nhà ăn vì trong làng quá đông nên không ngồi ở chùa được giống như ngày thường được. Ông sư thầy ngó thấy anh mới gọi vào gặp và ông nói:
- Bông hoa này là làng trên kia mới có làng mình không có đâu, hoa này đẹp đó, ông cảm ơn bông hoa này nghe con.
Xong tất cả mọi người về nghỉ ngơi ngày rằm, khi về đến nhà anh đứng trước nhà ngó người làng mặc đồ khôi phục đi cúng bái về, thì bất thình lình em gái gọi:
- Anh ơi, một bó cây mà anh để ở sát chân giường anh là cái gì hay là thuốc nam anh!
Tôi chạy vào, đứng sững luôn, đó là bó thuốc mà trong mơ Thì tặng cho mình, giờ mới sực nhớ là ông sư thầy nói tới mớ bông hoa, tôi hỏi hai em:
- Sáng này hai em ai là người đi hái bông hoa lên mâm cúng chùa?
Hai em nói:
- Anh là người lấy về để lên mâm từ đêm qua chứ ai mà còn hỏi nữa, dạo này anh làm sao mà cứ quên trước quên sau như vậy, còn bó cây này anh có hỏi các em nữa không?
Tận thế luôn cùng đường không có câu trả lời các em nó. Ngó bó cây vài giây nghĩ tới là cô Thì mang tới, rồi anh nói:
- Các em chia ra làm 3 lần nấu cho mẹ uống, đó là thuốc của mẹ, có người kiếm tặng cho anh hôm qua, chứ không dám nói trong giấc mơ mà có. Các em nấu lên cho mẹ gấp đi em để mẹ khỏi bệnh.
Nói xong anh lang thang xuống bờ sông ngồi một mình, bây giờ tất cả câu chuyện mà cả nhà ngạc nhiên thì bắt đầu tôi hiểu, đó không phải là giấc mơ mà mình đã ra khỏi nhà đi với cô thật. Một lát tôi đứng dậy và đi thẳng về làng trên để tìm kiếm viếng thăm nhà cô Thì, muốn biết cô là con cái nhà ai vậy, muốn đến cám ơn cô. Lang thang ở làng trên nửa ngày mà tôi cũng không kiếm ra được một cô em gái tên Thì, tôi nhớ rõ nét mặt cô, tôi đi vòng quanh chùa đang cúng bái vẫn còn người làm việc giúp chùa mà cũng không làm thế nào mà tìm ra cô được, hỏi ai ai cũng không biết hết, tôi lang thang quay về nhà thì đã xế chiều.
Mẹ hỏi:
- Ai là người cho thuốc con? Mẹ uống từ sáng đến chiều thấy bớt hẳn và nhẹ nhõm luôn, bệnh đã kéo dài hơn 10 năm, cầu cho đúng thuốc, cầu cho khỏe ngày khỏi đêm đi lại được dễ dàng như xưa.
Khi nghe mẹ nói xong, anh rất vui mừng và quyết định nói chuyện trong lòng ra:
- Cầu xin cho mẹ khỏi bệnh, sau cúng bái ở chùa sáng nay thì con lên làng trên để cảm ơn cô mà kiếm không gặp, đêm qua cô đến gõ cửa và đưa một bó cây thuốc với một mớ bông hoa cho con rồi cô ra về.
Mấy đứa em hét lên quá mừng và nói:
- Các em sắp có chị dâu phải không anh? Đẹp không? Tên gì? Thôi anh về mệt đi tắm rửa rồi ăn cơm xong kể cho các em nghe, nếu không thì các em phạt anh đó.
Bữa cơm chiều hôm nay với cơn bệnh của mẹ đã bớt, bữa cơm với tiếng chọc ghẹo và tiếng cười trong nhà mất đi lâu rồi, hôm nay đã trở lại với cái vui vẻ êm ấm của lòng người trong nhà.
Mấy đứa em chen nhau hỏi:
- Sao anh không níu cô lại, để các em và mẹ được quen biết cô? Dạo này anh có rất là nhiều chuyện mà giấu diếm các em và mẹ, anh có biết không? Các em thấy anh lúc nhớ lúc không tẩn tẩn nghĩ là anh bệnh nữa chứ, các em cũng lo không vừa luôn, mà không dám nói ra cho mẹ biết.
Anh trả lời:
- Mỗi lần gặp cô nói xong rồi cô đi gấp luôn, cũng không có cơ hội mời cô nữa, thôi để lần sau anh gặp hay là cô đến rồi anh sẽ níu cô lại chung vui bữa cơm với nhà mình.
Xong bữa cơm chiều trời mưa một cơn như đổ đình đổ làng, hôm nay thấy khỏe người anh đi soi ếch, để nhà có thức ăn, nói xong anh chuẩn bị áo mưa, đèn cà phê rồi ngồi chờ đêm xuống.
Đến giờ rồi cất bước đi theo đồng ruộng mênh mông, tiếng ếch tiếng nhái, ánh đèn người soi ếch lia lịa từng nơi trong đêm tối, một lát sau gần đầy một rổ ếch, hạt mưa lưa thưa đổ, anh đứng nghỉ ở dưới gốc cây hút điếu thuốc lá, ánh đèn rọi theo đồng ruộng óng ánh hạt mưa đêm ngó thấy đẹp như ánh sáng đom đóm vậy, khi anh quay đèn về nơi anh đứng để ngồi xuống, thì ánh đèn ngừng tại chỗ, khi thấy cô Thì đứng bên cạnh mình từ lúc nào và đang che một cái dù rồi ngó thẳng về tôi, tôi hơi giật mình và nói:
- Em làm vậy có ngày anh đứng tim chết đó Thì, sao không lên tiếng gọi anh một câu, rồi sao trong nửa đêm trời mưa, đồng ruộng mênh mông tối mịt mù em một mình đến đây không sợ sao?
Cô Thì nói:
- Em không kịp gọi thì anh thấy em trước, ban đêm thì sao nữa có gì mà sợ chứ đồng ruộng ngày đêm cũng của làng chúng mình, anh ngồi nghỉ cho khỏe rồi hẵng đi tiếp.
Hai người ngồi trò chuyện nhau một lát anh nói:
- Cám ơn thuốc thang cho mẹ được khỏe, cả nhà anh muốn mời em ăn chung bữa cơm, các em nó điều tra anh là giấu chị dâu tụi nó, các em nó không chịu, nếu một ngày mà em không theo anh về thì các em nó sẽ phạt anh nặng, em biết không?
Thì trả lời:
- Để hôm nào đất mát trời lành em sẽ về cùng anh thăm mẹ và các em, đêm nay đã khuya rồi, em không cho ba mẹ biết, em biết là anh sẽ đi soi ếch vì cái chăm chỉ của anh, em mới ra đây chờ, thì đúng là anh đi soi ếch thật, rồi anh đi soi ếch tiếp đi cho được nhiều nhiều trước cơn mưa lớn sắp tới, nếu anh phơi mưa qua đêm anh sẽ cảm đó anh, anh phải về trước cơn mưa nghe anh đừng để em lo.
Nói xong cô lủi thủi đi vào bóng đêm thẳng về làng trên của cô, cũng như thật là ếch lớn quá nhiều, một lát đã đầy 2 cái rổ, rồi tôi lững thững về nhà chưa tới nửa đêm. Khi vừa bước chân vào trong nhà thì bên ngoài một trận mưa đá lớn đổ xuống phủ cả đường đi ở trước nhà, tôi đứng ngó ra ngoài và nhớ lại lời nói của cô Thì, như cô là thầy bói toán đã biết trước là chuyện gì sẽ xảy ra, tôi lắc đầu và mỉm cười, tôi để 2 rổ ếch đầy xuống bếp cho em gái khi sáng dậy dọn dẹp, tắm rửa rồi ngồi hút điếu thuốc lá ngó ra ngoài nhà, một lát mới lên giường đắp chăn ngủ, sáng ra còn phải mệt mỏi về ruộng đầu năm nữa.
Sáng ra, bốn anh em đang chăm chỉ ở đồng ruộng cho đến trưa, bốn anh em ngồi nghỉ ngơi một chút thì anh nói với em gái:
- Em chuẩn bị về nhà lấy thức ăn trưa đi.
Lời nói vừa tới đây thì bỗng cậu em út lớn tiếng lên và chỉ tay về phía làng:
- Kìa mẹ kìa, mẹ bước đi ra đến ruộng được rồi!
Tay mẹ xách thức ăn trưa, là món ếch xào, tất cả quá vui vẻ khi thấy mẹ mình khỏe và đi đứng như thường được rồi, trong bữa cơm ai cũng hỏi tới với lòng biết ơn cô, lòng mong muốn tất cả mọi người bao giờ mới được gặp.
Anh nói:
- Mẹ ơi, đêm qua con đi bắt ếch cũng gặp cô và cô nói với con: “Khi nào thảnh thơi cô sẽ đến thăm mẹ và các em, không cần phải đi tìm cô”.
Ai cũng mong ngày đó, gần 10 năm mẹ không đi ra ruộng được, nay là hôm đầu tiên mà mẹ ra đồng ruộng ngồi coi các con xúm nhau làm việc, ngó bốn anh em làm rất là dễ thương. Xế chiều tất cả quá vui vẻ về nhà, mẹ đã nấu bữa cơm chiều cho rồi, xong cơm chiều tôi ra ngồi ở lan can ngó về đằng làng trên lòng thơ thẩn một mình mà đến khuya lúc nào không biết, bỗng chợt như có tiếng nói vọng vào tai tôi: “Anh ngủ đi anh, ruộng nương mới cầy, mai mệt đó anh”, đang ngồi thơ thẩn tôi choàng tỉnh ngó đồng hồ đã gần 10 giờ đêm, tôi ngó vòng quanh không thấy ai, tôi gọi: “Thì có phải em không?” Tôi gọi mấy lần cũng không câu trả lời, tôi đứng lên và đi ngủ.
Khi sáng dậy, mẹ đã làm thức ăn sáng, cả nhà chờ tôi ăn cơm mẹ nói:
- Đêm qua quá nửa đêm xuôi về sáng mẹ nằm nửa mơ nửa tỉnh thấy một cô em gái hình dáng xinh nữ đến gõ cửa thăm và hỏi sức khỏe của mẹ, cô nói cô tên là Thì rồi cô đi, mẹ choàng giấc ngủ thì đã gần sáng nên mẹ dậy luôn, cám ơn trời đất mẹ khỏe lại được.
Xong bữa cơm sáng mấy anh em ra đồng ruộng làm, mẹ ở nhà đi chợ để nấu cơm trưa cho mấy anh em. Khi mẹ đi chợ trên con đường về chưa tới nhà thì thấy lạnh cột sống rợn tóc gáy nổi da gà lên luôn luôn, lòng nghĩ là cơn bệnh mới khỏe lại thân thể còn yếu thôi rồi khi về tới gần nhà mới thấy một cô đang đứng chờ ở trước cửa nhà,
Cô cúi đầu chào nói:
- Tên con là Thì, con đến thăm mẹ khỏe chưa, nghe anh nói với con mẹ đã khỏe nhiều, mẹ cố uống cho hết thuốc đó nghe.
Mẹ thật bỡ ngỡ giật mình khi nghe tên cô, vừa mừng vừa chào mời cô vào trong nhà.
Cô nói tiếp:
- Có gì cho con làm giúp không?
Vừa vui mừng vì bất thình lình gặp xong mẹ hỏi:
- Con có ưng con trai cả mẹ không? Nó là người biết lo cho hết cả nhà và hay giúp đỡ người khác nữa.
Thì mỉm cười và gật đầu rồi nói:
- Vậy con ra ngoài giặt quần áo cho anh đã.
Khi cô ra sau nhà rồi, mẹ ở trong bếp cứ thấy da gà lạnh cột sống nổi lên từng trạm từng trạm không ngừng, và thấy trong nhà âm u gì không biết, ngó trước ngó sau thôi chắc là mùa mưa năm nay nhiều trận mưa lớn nên trong nhà âm u vậy, vừa nấu ăn xong, vừa đang nghĩ linh tinh.
Thì xong giặt quần áo bước vào và cô nói:
- Con đến chợ làng này mua chút đồ về cho ba mẹ đã, rồi ngày sau con đến chơi với mẹ thêm, mẹ nên cố nấu thuốc uống cho khỏe để khỏi anh lo nữa.
Mẹ tranh thủ nói cho kịp níu cô lại:
- Mấy em nó muốn biết mặt con, đưa thức ăn cùng mẹ ra ruộng đã con.
Thì nói tiếp:
- Sắp trưa rồi con phải về làm thức ăn cho ba mẹ, con hẹn lại kỳ sau, con sẽ đến thăm các em, nói xong thì cô cất bước đi ra khỏi nhà.
Mẹ chợt nghĩ tới một chuyện là gói thức ăn mà làm với nhau cho cô cầm về, mẹ chạy lẹ ra cửa nhưng không thấy bóng cô nữa, mẹ lắc đầu sao mình quên chuyện này được. Một lát sau đã đến trưa rồi, bữa cơm đem tới ruộng, mấy anh em đang nghỉ trưa chờ mẹ, lại thêm một tin mừng là Thì đã đến thăm mẹ, và hai mẹ con làm việc nhà giúp nhau, ai cũng một lời, sao mẹ không kéo cô ra ruộng này luôn?
Mẹ nói:
- Cô gấp phải về lo cơm trưa cho ba mẹ cô, thôi kỳ sau mẹ kéo cô ra thăm chúng con, tính nết rất là tốt đẹp, vừa đẹp gái nữa, lần này mẹ muốn có con dâu rồi đó.
Ai cũng chọc ghẹo anh, anh nói với mẹ xong xuôi ruộng nương năm nay rồi hẵng đến thăm và xin cưới cô.
Lòng người mẹ vui mừng nói:
- Xin cưới trong mùa ruộng nương không được à?
Rồi bữa cơm với đồng ruộng vui vẻ cho tới chiều, chiều buông rồi mấy anh em về nhà, anh đi tắm và đứng ngó giàn phơi quần áo mà Thì giặt cho, hình như hôm nay trong lòng thấy nhớ nhiều, anh đi lấy cái mền cũ giặt xong rồi cất đi, rồi xài cái mới mà đắp lên chân anh nhặt về từ bờ sông về. Bầu trời ẩm ướt mùa mưa mệt mỏi cả ngày với đồng ruộng, đêm nay cộng thêm cơn mưa lớn như đổ đình đổ làng, giấc ngủ đến thăm sớm dài đằng đẵng cho tới sáng.
Sáng ra cậu em út có 12 tuổi nói với mẹ:
- Khi con dậy đi vệ sinh đêm qua con thấy có chị Thì đến nằm bên cạnh anh mình đó mẹ.
Trong bữa cơm sáng mẹ hỏi:
- Đêm qua Thì tới sao con không cho các em hay mẹ biết, mà đưa nhau vào ngủ cả đêm vậy là một chuyện kiêng kỵ trong làng đó con?
Anh ngồi ngơ ngác trả lời:
- Đâu có chuyện đó đâu, chắc em nó hoa mắt chứ con ngủ từ đầu tối, và sáng dậy ai cũng dậy trước con nếu có thì cả nhà phải thấy chứ con ngủ ở nhà dưới từ nhà trên xuống là thấy chỗ con ngủ mà, nếu có chuyện gì lưu luyến với Thì con cũng phải nói với mẹ và các em biết chứ, con rất là nhớ và muốn ở gần cô Thì hơn ai.
Rồi ngày rằm lớn sắp tới, ngày được nghỉ ngơi, mấy anh em mới rủ nhau đi chơi làng trên vừa kiếm hỏi thăm chị Thì.
Mẹ nói tiếp:
- Cũng tốt lâu lâu các con được nghỉ ngơi và mẹ khỏi bệnh cũng tại Thì nó kiếm thuốc cho, đừng quên lời mẹ gửi hỏi thăm sức khỏe ba mẹ cô Thì nữa nghe, mẹ ở đây đi chùa cũng đủ rồi.
Mấy anh em lang thang lên làng trên chơi hôm nay, đến chùa kiếm chị Thì trước, làng trên rất lớn, chùa cũng rất bận rộn trong ngày rằm. Khi tới làng thì hỏi ai cũng không biết, nhiều người trả lời:
- Chạc tuổi đó, mà tên Thì không thấy có, nhưng có ai biết tên nhỏ của cô không? có khi người chỉ gọi tên nhỏ mà không biết tên Thì cũng có.
Hỏi thăm hết những người quen biết nhau ở làng trên, cũng không có ai biết luôn, mấy anh em chỉ biết nhắn nhủ để lại, nếu gặp cô em gái tên Thì, đừng quên đưa tin cho chúng tôi ở làng dưới lên kiếm thăm, hôm nay chỉ biết để lại lời hỏi thăm cô Thì và ba mẹ cô thế thôi, cũng chẳng làm gì được thêm nữa.
Em gái nói:
- Có phải cô ở làng trên đây nữa cũng có.
Thôi quá trưa rồi anh nói:
- Chúng mình về kẻo mẹ lo lắng.
Mấy anh em dạo bước về, mẹ đang ngồi chờ tin ở nhà khi thấy mấy đứa con, vừa lắc đầu và thở dài.
Rồi nói cho mẹ nghe:
- Mẹ không có gặp chị Thì, cũng không có ai biết đến tên này luôn chắc ở làng trên kia nữa.
Chiều đã gọi, trong làng im lìm không tiếng giã gạo, không tiếng động thổ gọn ngày rằm lớn trong miền quê an tĩnh, xong bữa cơm chiều, anh ngồi ngắm trăng đêm ở lan can nhà vẻ buồn buồn, một lát anh đi vào ngủ lòng quá nhớ và nói với cái mền, nếu em là cái mền thì mình còn gần gánh nhau hơn, và vui biết bao, bây giờ biết tìm em ở đâu khi nhớ. Một lát anh thiếp đi vào trong giấc ngủ đêm, một giấc mơ hiện, trong mơ thấy Thì đến và nằm bên cạnh, tiếng thì thào thì thầm trò chuyện nhau, mẹ ở nhà trên nghe như tiếng người trò chuyện và lại nghe tiếng con gái nữa, mẹ nghĩ là con trai mình hẹn hò với Thì và đem nhau về nhà, mẹ nhè nhẹ chậm chậm bước xuống nhà dưới, khi xuống cầu thang thì im tiếng con gái và chỉ nghe tiếng con mình, khi tới gần mới đánh thức anh dậy, đang chìm trong giấc mơ ngủ và nói chuyện với Thì, anh choàng tỉnh giấc mắt ngó vòng quanh nhà.
Mẹ thấy vậy mới hỏi:
- Con kiếm ai đó? Anh ngập ngừng một lát mới nói:
- Con mơ ngủ thấy Thì đến ngồi bên cạnh con thôi không có gì đâu mẹ lên nhà ngủ đi, sức khỏe còn chưa khỏe hẳn mà, xong anh ngủ tiếp đến sáng.
Sáng dậy hôm nay thì đứa em út phơi mưa phơi nắng nhiều hôm với đồng ruộng, hôm nay cảm, chỉ 3 anh em đi ra ruộng, sau bữa cơm sáng thì mẹ đi ra chợ mua thuốc cảm cho em uống cho em nằm nghỉ ngơi, mẹ bận nấu ăn trưa để đem ra ruộng. Cậu em ở nhà cảm thì xuống nằm nhà dưới, nằm trên cái giường của anh, nghỉ ngơi, xong nấu ăn trưa mẹ ngó đứa con út đang nằm ngủ say, mẹ xách rổ thức ăn đi ra ruộng 2 tiếng sau mẹ về để nấu ăn chiều, khi về tới nhà thấy đứa con út đang ngồi ở trước nhà.
Mẹ nói:
- Con ra ngoài làm chi trúng gió không tốt đâu.
Đứa con út trả lời:
- Con khỏe rồi, khi nãy con thấy chị Thì tới, chị ngồi bên cạnh giường rồi đắp chăn cho con chị nói: “Đắp chăn cho ấm ngủ đi em rồi khi tỉnh giấc sẽ khỏe hết bệnh”, con vừa tỉnh dậy thì con vừa ra đây ngồi thì mẹ về vừa đúng lúc, con kiếm và gọi chị hết trong nhà cũng không thấy chị đâu nữa hay chị về làng trên rồi.
Mẹ lẩm bẩm:
- Sao nó không ra ruộng nó có ơn nghĩa lớn với gia đình mình mà bao giờ mới có con dâu tốt bụng như vậy, vừa nấu cơm chiều vừa thở than.
Trong bữa cơm chiều mẹ kể lại chuyện Thì với em út đang cảm, ai cũng muốn thấy chị Thì. Đêm xuống, anh ngồi ở trước nhà miệng lẩm bẩm gọi tên, lại đêm nay một giấc mơ thấy Thì đến ngồi chơi trò chuyện nhau, trong lúc đang vui cười, bất thình lình giật mình dậy, anh mở mắt thì thấy mẹ và em đứng vòng quanh cái giường nằm.
Mẹ nói:
- Con mơ ngủ gần cả tiếng đồng hồ rồi.
Khi thấy anh tỉnh rồi, thì ai cũng trở về nối giấc ngủ tiếp, từ hồi mẹ khỏe lại, bốn anh em vui đùa với ruộng nương mai là ngày rằm lớn được nghỉ ngơi nữa, bữa cơm chiều mẹ nói:
- Từ ngày mẹ khỏe lại đi đứng được, gia đình mình chưa bao giờ đi cúng chùa cùng nhau, thôi sáng mai chúng mình đi, mẹ cũng cầu cho 2 con cùng lứa đôi, mẹ đi chợ mua đồ về làm thức ăn cúng chùa rồi.
Đêm nay trong một giấc mơ dài khóc lóc với giọt nước mắt Thì, cô nói: “Sợ một ngày mai mình sẽ xa nhau”, chợt tỉnh nửa đêm, anh ngồi bâng khuâng giấc mơ đêm nay thấy lạ, anh bước ra ngoài thở dài hút vài điếu thuốc lá rồi vào ngủ tiếp. Khi sáng ngày rằm lớn đã đến, rồi giây phút đi cúng cơm chùa sáng đã tới, tiếng nói tiếng chân người trong làng nghỉ động thổ đi chùa từ sớm, thêm một gia đình đầy đủ hết mọi người cất bước tới chùa, cúng mâm cơm rồi tất cả ngồi nghe kinh thì bỗng ông sư thầy đi tới và nói với mẹ:
- Sau khi bữa cơm trưa xong rồi thì ông muốn gặp hết cả nhà, nhớ quay lại chùa hết mọi người nghe, có chuyện quan trọng muốn cho biết, nhớ trở lại nghe.
Mẹ trả lời và hỏi ông sư thầy:
- Vâng chúng con sẽ trở lại, chỉ có chuyện quan trọng với gia đình chúng con thôi, trong làng không có gia đình nào nữa sao?
-Sư thầy mỉm cười rồi gật đầu.
Trên đường từ chùa về nhà, vừa đi vừa hỏi nhau, cũng không có ai trả lời được nữa, là có chuyện gì với gia đinh chúng mình.
Anh nói:
- Con nghĩ hôm nay đi chùa về con lên làng trên nữa để kiếm gặp Thì, nhưng lại đi không được.
Một em gái nói:
- Để rằm sau đi anh, thời gian còn dài, nếu không có chuyện quan trọng thật thà thì sư thầy cũng không nói với gia đình mình như vậy đâu.
Khi sau bữa cơm trưa thì tất cả hồi hộp chờ nghe sư thầy nói, rồi cũng tới giờ gặp, cả nhà đi tới chùa, thấy ông đang đứng chờ.
Ông nói:
- Vào đây các con.
Tất cả chắp tay lễ xong ngồi xuống ông chỉ tay vào anh rồi nói:
- Hai năm trước, con từng giúp một cô em gái bị bệnh động kinh phong ở bờ sông khi con đi chơi làng trên phải không? Từ đó trong lòng cô rất là mến mộ yêu con, muốn tìm kiếm cho gặp vì con là người tốt và lương thiện. Rồi cô đó đã chết khi mang bệnh rồi té xuống sông lúc đang giặt cái mền, lúc chiều về đêm mấy tháng trước đây, xác cô trôi tới làng mình, cũng nhiều lần thấy cô đi bên cạnh con, ngón tay ông chỉ vào mẹ và cũng nhiều lần cô đi bên cạnh anh, sáng nay cũng thấy cô đứng khóc ở ngoài chùa ngó anh này.
Trong lòng thắc mắc anh hỏi lại:
- Tại sao cô chết rồi mà lại đi theo mẹ của con, rồi lại đi theo con nữa xin ông chỉ đường cho chúng con phải làm thế nào, mỗi người một thế gian mà?
Sư thầy ngó mặt tất cả mọi người mỉm cười rồi nói:
- Các con có biết cô đó tên gì không? Cô tên là Thì, bây giờ các con hiểu gì không?
Cả nhà mặt tái xuống tại chỗ, muốn đứng tim luôn, lạnh hồn lạnh tóc gáy giữa ban ngày, một lúc lâu ngơ ngác, không ai nói gì ra được một lời nào hết.
Sư thầy tiếp lời:
- Duyên người tình ma, đã xảy ra với gia đình các con, cũng là một gia đình mà lương thiện nhất trong làng, đừng có níu nhau lại con ơi, buông xuôi mỗi người mỗi đường và mỗi đi, cho người ta được đi đầu thai.
Ông nói tới đây, sắc màu trên mặt người cả nhà tái mét vẫn còn chưa hoàn trở về màu cũ được.
Mẹ cố gọi lại cái bình tĩnh được một chút mới kể một chuyện:
- Nghe ông nói bây giờ con mới hiểu là: Trong dạo này ở trong nhà cứ luôn luôn gai ốc da gà lạnh cột sống nổi lên luôn luôn như mình bị ma dọa hay là ở chung với người âm vậy, lần đầu là lúc đi chợ về chưa tới nhà thì lạnh cột sống nổi da gà lên từng trạm và khi gần tới nhà thấy cô Thì đứng chờ ở trước cửa, con cứ nghĩ là tại sức khỏe của mình, không được nói cho các con nghe sợ tụi nó lo lắng thêm.
Cả bốn đứa con nghe mẹ kể mặt mày tái mét im lặng như rụng cả tim luôn.
Rồi mẹ hỏi ông sư thầy tiếp:
- Vậy gia đình chúng con làm mâm cúng cho cô có được không?
Ông sư thầy trả lời:
- Quá hay rồi với lòng lương thiện của người, nhưng quan trọng một cái là phải đem về chùa hay đem ra khỏi nhà đó gấp, ông hỏi tiếp:
- Các con đã lấy cái gì của cô về nhà thì đem ra khỏi đó.
5 phút im lặng ngó mặt nhau, hỏi nhau và đoán thì cũng chỉ biết lắc đầu thôi.
Rồi anh nói:
- Con không biết cô ở đâu, đi kiếm làng trên cũng không thấy, khi cô còn sống con cũng chưa bao giờ được trò chuyện với cô.
Cả nhà chắp tay cúi xuống lễ rồi xin hỏi:
- Ông đã biết là cô theo chúng con như vậy, chúng con cầu xin ông nói cho chúng con rõ là cái gì để chúng con biết gỡ câu chuyện rồi còn cúng bái cho cô đi chốn bình an? Ông sư thầy ngồi nhắm mắt một lát rồi mỉm cười nói:
- Cái mền, cô ở trong cái mền đó, nếu ai mang lên đắp thì sẽ gặp cô trong đêm đó ngay, cái mền đó ở nhà ai thì cô sẽ về ở nhà đó.
Cả nhà bật ngửa đứng hình tại chỗ, gai ốc mọc lên đầy thân mọi người giữa ban ngày luôn.
Ông nói tiếp:
- Thôi hiểu hết rồi, về đi chuẩn bị đồ cúng và cái mền mang đến chùa, ngày mai trước mặt trời đứng giữa đầu người, đằng phía chùa sẽ giúp cho các con và linh hồn cô được bình an.
Cả nhà chắp tay lễ rồi ra về chuẩn bị cho ngày mai tới, khi tới nhà ai cũng không dám đến gần cái mền. Mẹ đến trước vừa gấp cái mền vừa cám ơn thời gian trôi qua, thuốc thang cho được khỏe, và xin kiếp sau nếu có thì mình làm mẹ con nhau. Bây giờ anh và các em cũng đến chia sẻ nội tâm mình vào cái mền cám ơn và chúc cô đi bình an trên suối vàng. Anh đi lấy cái mền cũ ra đắp lại, với một đêm cuối cùng với câu chào từ giã nhau trong giấc mơ làm cho anh tỉnh giấc nửa đêm và ngủ không được cho đến sáng. Hôm nay nghỉ việc đồng ruộng vào chùa cúng bái, khi anh ôm cái mền đi đến chùa với các em và mẹ thì mẹ thấy cái mền rớt trên tay anh xuống đất và thấy tay anh đầy là gai ốc, mẹ mới cầm cái mền thay cho anh.
Anh nói:
- Thì nó cầm tay con kéo lại 2-3 lần, bàn tay lạnh như nước đá vậy.
Gần trưa tất cả mọi chuyện trong chùa đã xong xuôi như đem quả núi ra khỏi lòng, sô nước tụng kinh về rửa mặt hết mọi người. Sau đó thì cả nhà để ý xem có chuyện gì lạ xảy ra nữa không? quả thật, tất cả mọi chuyện đã trôi đi vào quá khứ không có trở về nữa, để lại một gia đình êm ấm vui vẻ như xưa, nhưng cũng chưa bao giờ quên ơn nghĩa, cúng bái từng rằm, của một chuyện đã qua mà một linh hồn đã giúp cho cơn bệnh của mẹ được khỏi hẳn đến bây giờ.
