Quyển 1: Họ Trương ở Hà Đông
Chương 21: Chiếc hòm liễu
Dịch : Tử Lăng
Nguồn: Tàng Thư Viện
Buổi sáng hôm ấy, Trương Nhược Phong tuyên bố với toàn phủ, ủng hộ kế hoạch cắt giảm tiền tháng của Trương Hoán. Tin tức truyền ra, những con cháu Trương gia trông ngóng đều lũ lượt trở giáo, tụ tập về bên phía Trương Xán. Họ nhất trí lên tiếng ủng hộ Trương Hoán, còn khiển trách Trương Huyên dùng thân phận con trưởng chi chính bức ép mọi người.
Vài ngày sau, số người vẫn ủng hộ Trương Huyên đã giảm còn mười mấy người, phần lớn là những con trưởng làm quan ở ngoài. Bọn họ không bị tiền tháng khống chế, đương nhiên không cần nhìn sắc mặt của Trương Hoán để hành động.
Nhưng dù như thế, cuộc vận động phản đối Thập bát lang mà Trương Huyên khởi xướng đã thất bại. Dẫu sao thì không ai muốn gặp trở ngại với tiền của mình. Thế rồi, cơn sóng gió đầu voi đuôi chuột được khơi lên bởi bức thư tới từ kinh thành đã chấm dứt.
...
Cuối thu đã qua, mùa đông năm Khánh Trị thứ mười lăm đang về. Mùa đông năm nay ấm áp khác thường, lúc này đã tới thượng tuần tháng mười một, mà chỉ có lá khô rụng đầy mặt đất. Đây là chuyện hiếm thấy trong vài chục năm nay. Những người cao tuổi đều nói, khí hậu lạ thường, e là dấu hiệu của tai họa chiến tranh.
Nhưng cho dù có tai họa chiến tranh, cuộc sống vẫn trôi qua đều đặn giống như trước. Từ tháng mười trở đi là bắt đầu một khoảng thời gian bận bịu nhất trong một năm của phòng thu chi tại Trương phủ. Tính toán thu hoạch của các điền trang, buôn bán lương thực, thúc giục giao nộp tiền thuê nhà của chợ Nam, đều phải hoàn thành trong khoảng thời gian này. Trương Hoán cũng bận rộn, chân bước nhanh như không hề chấm đất, tối muộn hàng ngày mới có thể về nhà ngủ.
Tháng mười một là lúc muôn vật đìu hiu. Bọn Trương Hoán cũng chính thức kết thúc bốn năm đi học ở thư viện Tấn Dương. Mọi người về quê nhà của mình thu dọn hành trang, chuẩn bị vào kinh thi cử. Trịnh Thanh Minh và Tống Liêm Ngọc lại không đi. Hai người dự định dọn tới ở cùng Trương Hoán, đợi tới đầu tháng mười hai cùng nhau vào kinh thi cử.
Rất nhanh sau đó, gia chủ Trương Nhược Hạo lại viết một bức thư từ Trường An, nói khoa thi năm tới sẽ được tổ chức vào đầu năm, do Lễ Bộ thị lang Tiêu Hoa làm chủ khảo. Đó là một người không nói tình cảm. Ông đặc biệt nhắc tên mấy con cháu ưu tú bọn Trương Hoán, kỳ vọng bọn họ giành vẻ vang cho gia tộc. Đồng thời, ông cũng bãi miễn quyền kiểm soát tài chính của Trương Hoán, đổi là để bát ca Trương Xán của Trương Hoán thay thế. Ở phòng thu chi bận rộn gần ba tháng, Trương Hoán lại nảy sinh chút lưu luyến với nơi đây.
Buổi chiều hôm đó, Trương Hoán thuê một chiếc xe ngựa tới thư viện chuyển hành lý của hai người Trịnh Thanh Minh và Tống Liêm Ngọc về. Gia cảnh Tống Liêm Ngọc nghèo túng, đồ đạc không nhiều. Nhưng Trịnh Thanh Minh lại khác. Bốn năm ở Thái Nguyên, y mua lung tung hỗn loạn đủ thứ, chất đống như núi. Chỉ cái đống vài trăm xâu tiền mốc meo dưới gầm giường của y đã xếp đầy ắp một xe ngựa rồi.
Trương Hoán nhìn đồ đạc khắp sân mà chán nản. Y chỉ có ba gian phòng, một gian là của mình, một gian của Á thúc, còn một gian là dành cho mẫu thân. Nghĩ đi nghĩ lại thì ba người bọn họ có thể ngủ chen chúc trong một gian, còn gian phòng trống của mẫu thân đành dùng để chất đồ linh tinh.
Trương Hoán vừa tính toán, vừa giúp bọn họ thu dọn đồ đạc. Đột nhiên một tiếng 'ầm ầm' lớn vang lên, chỉ thấy Tống Liêm Ngọc không cẩn thận va đổ mấy chiếc rương gỗ xếp chồng cao ngất. Quần áo tạp vật bên trong rơi vãi đầy đất.
"A! Xin lỗi! Để ta thu dọn!" Tống Liêm Ngọc luống cuống thu nhặt đồ vật.
Trương Hoán sang giúp y cùng thu dọn, thấy y chân tay lúng túng, bèn cười nói:"Liêm Ngọc, huynh sao vậy? Cả ngày hôm nay tinh thần huynh hình như có chút không ổn!"
Tống Liêm Ngọc im thin thít, hồi lâu mới khẽ nói:"Không sao."
Trương Hoán vừa định hỏi tiếp, đúng lúc này, trong phòng vọng ra tiếng của Trịnh Thanh Minh:"Khu Bệnh, còn cần cái hòm liễu kia nữa không, nếu không thì ta vứt đi!"
Trương Hoán kêu lớn 'a!', nhảy dậy lao về phòng của mẫu thân. Không phải tên mập chết bầm đang ở phòng của mình à? Chuồn sang đấy từ khi nào vậy.
Lúc này, Trịnh Thanh Minh đang đứng trong phòng hiếu kỳ nhìn ngó xung quanh. Trong phòng hết sức ẩm ướt. Vách tường loang lổ. Bề mặt tường đã tróc lở mảng lớn, bên trong lộ ra đất sét xen lẫn rơm rạ. Cả căn phòng trống rỗng, chỉ có một chiếc hòm liễu úa vàng được đặt ngang trên hai băng ghế của người Hồ ở góc tường.
Thấy Trương Hoán vào, Trịnh Thanh Minh trỏ chiếc hòm cười nói:"Ta chưa thấy chiếc hòm nào cũ như vậy. Ta có mấy chiếc hòm gỗ lim rất tốt, tặng hết cho huynh."
Trương Hoán thấy Thanh Minh không chạm đến chiếc hòm, lúc này mới khẽ thở phào nhẹ nhõm, đoạn cười lôi đẩy y ra, "huynh hãy đi thu xếp gọn gàng đống tiền kia. Ngày mai ta tới Bách Nghiệp Hành viết một tấm phi phiếu (1). Tiền rượu trong kinh thành sắp tới vẫn đợi huynh trả đấy!"
Trịnh Thanh Minh kêu sửng sốt:"Huynh nắm quyền tài chính của Trương gia mấy tháng, ắt hẳn béo đến chảy mỡ, tiền rượu vẫn cần ta trả sao?"
"Hãy bớt lời thừa, đi mau cho ta!" Trương Hoán đá thật mạnh lên mông y, đuổi y ra khỏi phòng.
Đuổi Trịnh Thanh Minh ra xong, Trương Hoán đi chầm chậm tới trước chiếc hòm liễu, đoạn ngồi xổm xuống, vuốt ve nó nhẹ nhàng. Chiếc hòm này được đặt ở đây đã mười mấy năm rồi, không chuyển dời một bước nào. Tuy nó rất cũ, nhưng bề mặt vô cùng sạch sẽ. Hàng ngày Á thúc đều phải lau chùi một lượt cho nó, để ngừa nó sinh mối sinh mốc.
Trương Hoán cẩn thận bê ngang nó lên, rảo bước đi về phòng của Á thúc. Y phải vào kinh, hay nhất là để chiếc hòm này trong phòng Á thúc.
Hôm nay đông người, Á thúc đặc biệt ra ngoài mua rượu và thức ăn. Gian phòng của lão hết sức sạch sẽ gọn gàng, tất cả đồ đạc đều được sắp xếp ngay ngắn ngăn nắp.
Trương Hoán tìm một chỗ trống đặt hòm xuống. Trên nắp hòm không có ổ khóa, dùng một sợi dây thừng nhỏ quấn hai vòng lên chỗ cài khóa. Trải qua bao năm tháng, sợi dây thừng đã mục nát. Cho dù khi Trương Hoán đặt hòm xuống đã thận trọng hết mức, nhưng dây thừng bị căng nhẹ một cái rồi liền đứt thành mấy đoạn. Hòm chợt mở ra.
Trương Hoán sững sờ. Chiếc hòm mà mười mấy năm nay y chưa từng dám mở, không ngờ đã bị mình vô ý mở ra.
Trong hòm rất khô ráo, không có quần áo, cũng không có đồ trang sức, chỉ để một bộ đồ trà mẫu thân thích nhất. Ngoài ra, ở một góc hòm còn có một chiếc hộp gỗ tử đàn nhỏ, to chừng một bàn tay.
Trương Hoán cầm chiếc hộp nhỏ lên, đặt trong lòng bàn tay, quan sát nó cẩn thận kỹ càng. Chiếc hộp nhỏ được làm tinh xảo, ở miệng có dát rìa bạc, tại chính giữa hộp có nạm một viên hồng ngọc to bằng hạt đậu nành. Dưới ánh nắng chiều, đá hồng ngọc lấp lánh hào quang rạng rỡ.
Không biết vì sao, Trương Hoán nhận thấy mình có một thứ tình cảm đặc biệt với những đồ châu báu, dường như rất quen thuộc chúng. Mỗi lần y thấy chúng, trong lòng sẽ sinh ra một nỗi nhớ chuyện xưa khó hiểu.
Viên hồng ngọc này cũng không ngoại lệ. Trương Hoán chìa tay xoa nhẹ nó. Bỗng 'bụp', nắp hộp mở ra. Lúc này Trương Hoán mới hiểu, thì ra viên hồng ngọc chính là nút mở chiếc hộp.
Hộp mở, một luồng hương thơm dịu nhạt ùa thẳng lên mặt. Chỉ thấy trong hộp lót nhung tơ màu lam, một khối ngọc hình trứng gà màu vàng nhạt nằm ngang trên nhung tơ. Chất ngọc ấm áp trơn mịn, không xen lẫn màu sắc khác, hiển nhiên là một khối ngọc thượng đẳng. Trên mặt nó còn có một sợi dây chuyền bằng vàng nhỏ nhắn.
Trương Hoán lấy khối ngọc ra. Y dường như cảm thấy một màu vàng chói mắt lướt qua, lật khối ngọc lại, phát hiện mặt sau của nó có gắn một tấm kim bài nhỏ. Trên kim bài có khắc hai chữ triện: 'Vãn Lan'.
'Vãn Lan', đây có lẽ là tên của mẫu thân...
Lúc này, trong sân chợt vọng vào tiếng la như lợn bị chọc tiết của Trịnh Thanh Minh. Trương Hoán vội đeo khối ngọc lên cổ mình, rồi đặt chiếc hộp về chỗ cũ, đóng chiếc hòm liễu lại.
Trương Hoán xoay người chạy ra khỏi phòng, chỉ thấy Trịnh Thanh Minh ôm tay nhảy liên tục, miệng không ngừng thổi hơi về ngón tay. Trên mặt đất, đống tiền Thanh Minh khó khăn lắm mới xếp xong lại bị Tống Liêm Ngọc giẫm tung cả. Thấy Trương Hoán đi ra, Tống Liêm Ngọc áy náy nói:"Vừa rồi ta lùi lại không cẩn thận..."
"Huynh không cẩn thận cái quái gì. Từ sáng sớm hôm nay, huynh gặp rắc rối suốt!" Trịnh Thanh Minh giận dữ kêu lớn, "ta thấy huynh bị quỷ nhập rồi!"
Tống Liêm Ngọc im lặng, đôi mắt lóe lên một nét buồn bã. Trương Hoán nhìn thấy, liền cười nói với Trịnh Thanh Minh:"Người huynh thịt nhiều da dày. Lần trước huynh rơi xuống từ lầu hai còn không sao, mới bị giẫm một cước thì sợ cái gì. Trời sắp tối rồi, huynh mau chuyển đồ đạc vào phòng. Còn đống tiền kia, ngày mai ta bảo người của quỹ phường tới thu dọn."
Khóe miệng Trịnh Thanh Minh giật giật, y hậm hực nói:"Người của quỹ phường đã có thể thu dọn, tại sao không nói sớm, để ta mệt nhọc cả nửa ngày trời."
"Huynh cứ lắm lời vậy, còn không mau chuyển đồ!" Nói đoạn, Trương Hoán liền vén tay áo, ra dáng muốn đánh Trịnh Thanh Minh. Trịnh Thanh Minh sợ quá bê hai chiếc thau đồng lên chạy như bay vào phòng.
Trương Hoán thấy y chạy rồi, liền ngoảnh đầu hỏi Tống Liêm Ngọc:"Huynh nói đi! Rốt cuộc đã xảy ra chuyện gì vậy?"
Tống Liêm Ngọc thở dài, lấy ra một bức thư từ trong ngực, nói:"Chân đại ca ta đã bị gãy. Đại tẩu không ngừng oán trách phụ thân là cái ấm sắc thuốc, chỉ biết tiêu phí tiền bạc. Hai ngày trước, tẩu nhờ người gửi thư cho ta, muốn ta về đưa phụ thân đi. Nhưng ta phải lập tức vào kinh thi cử, đâu lo liệu được."
"Sao huynh không nói sớm chuyện này?"
Trương Hoán đưa thư lại cho Liêm Ngọc, có phần tức giận nói:"Không phải ta đã bảo huynh đón thế thúc tới đây ư? Để sư phụ ta khám. Ta tiếp nhận công việc của gia tộc không có thời gian, nhưng huynh có thể về một chuyến. Không ngờ huynh cứ lần lữa đến tận bây giờ."
Trương Hoán nhìn Liêm Ngọc lắc đầu, "vậy hiện giờ huynh định làm thế nào?"
Tống Liêm Ngọc nhìn Trương Hoán, ngập ngừng ấp úng nói:"Hiện giờ ta rất muốn về nhà một chuyến. Mà còn nửa tháng nữa mới lên đường vào kinh, không biết có kịp không."
"Không được!"
Trương Hoán kiên quyết phản đối:"Từ đây tới Quảng Lăng, cả đi lẫn về phải mất hơn một tháng. Khi quay lại còn dắt theo phụ thân huynh, càng không kịp được. Không bằng trước hết huynh viết một bức thư, và gửi thêm chút tiền về cho đại tẩu. Đợi bọn ta kết thúc thi cử rồi hãy đón thế thúc tới. Khi ấy, có lẽ huynh cũng có chốn về rồi, vừa hay có thể phụng dưỡng phụ thân. Huynh thấy thế nào?"
"Ta vốn cũng tính như vậy..."
Tống Liêm Ngọc thở dài, cúi đầu nói:"Chỉ là trên người ta có tổng cộng chưa tới mười xâu tiền. Nếu gửi về nữa, lộ phí vào kinh sẽ không đủ."
"Chuyện này thì huynh không cần lo lắng!"
Trương Hoán liếc nhìn đống tiền đồng như ngọn núi nhỏ trong sân.
Chú thích:
(1): Phi phiếu giống với hối phiếu, ngân phiếu, hay phiếu gửi chuyển tiền ngày nay.
Danh Môn
Tác giả: Cao Nguyệt
