Những năm tháng sau chiến tranh ! Thôn Hạ vốn yên bình...sau chiến tranh, cuộc sống của dân làng khá khó khăn về mặt kinh tế nhưng tình làng nghĩa xóm luôn khắng khít nhau, những con người thật thà luôn dành cho nhau những yêu thương và quan tâm đùm bọc lẫn nhau. ………… Kể đến Thôn Hạ, là kể về một gia đình rất khá giả, họ đã khá giả từ đời cha ông.
Đó là gia đình của Kiên. (Kiên, tên đầy đủ là Nguyễn Trung Kiên, một thanh niên có thân hình cân đối, mặt mũi rất khôi ngô...khi chưa kết hôn, anh là mơ ước của hàng chục thiếu nữ trong thôn, khổ nỗi không ai vừa mắt anh, Kiên sống cùng mẹ già.
Đến khi anh được người ta mai mối cho Liên, cô gái mà anh vừa gặp đã tương tư. Liên là một cô gái rất xinh đẹp, quanh năm buôn bán giữa chợ, cô lấy Kiên khi tuổi vừa tròn 17, cái tuổi vẫn còn ngây thơ "ăn chưa no, co chưa ấm".
Ấy mà cô phải vướng vào cảnh "cơm áo gạo tiền". Liên sống cùng Kiên gần 10 năm nhưng vẫn chưa có được mụn con nào.
Mẹ Kiên cũng vô cùng bất mãn với Liên...có nhiều lúc bà rất muốn cưới vợ lẻ để sinh con cho Kiên nhưng thấy Liên vất vả chăm bẵm cho gia đình, hết việc buôn bán ở chợ lại đến việc đồng án.
Cô lại rất hiếu thảo với bà nên dần dần bà quên đi chuyện bế cháu). ……… Buổi sáng như thường lệ... - Thưa mẹ, con ra chợ ạ ! Bà cụ đang ngồi nhai trầu...nghe con dâu chào thì khẽ Ừ ! - Mình ơi ! Trời hừng sáng rồi em phải tranh thủ ra chợ bán.
Mấy hôm nay, trời mưa to quá, mình có ra thăm đồng thì nhớ xả nước ra kênh, không khéo lúa lại ngập úng cả thì khổ ! "Ừm ! Anh biết rồi, mình khéo lo". - Vậy em đi mình nhá ! "Ừ ! Mình chạy xe cẩn thận đấy...trời mưa to nên đường xá rất trơn". - Dạ, cảm ơn mình... Thế là Liên đạp xe đạp ra khỏi sân nhà và đạp một mạch đến chợ xã.
Chợ xã cũng cách nhà không xa mấy, chỉ khoảng hơn 3 km. Đường từ nhà đến chợ hôm nay sao vắng vẻ đến lạ thường, chỉ nghe được tiếng lộc cộc được phát ra từ chiếc xe đạp.
Liên vừa đạp xe vừa suy nghĩ vu vơ, một lúc sau thì cô đã đến chợ xã, gửi xe xong cô bê thúng bánh ít vào sạp của mình và lui cui bày hàng ra bán. "Cô Liên hôm nay ra muộn thế ?" - Dạ, em ngủ quên chị ạ ! "Tôi còn tưởng rằng hôm nay cô nghỉ bán ấy chứ !" - Dạ không ạ ! Nghỉ bán thì lấy đâu ra tiền để chi tiêu. "Cô nói thế ! Ai lại không biết nhà cô khá giả nhất Thôn Hạ". Liên chỉ mỉm cười rồi lắc đầu... Chợ búa vẫn đang đông đúc, tấp nập người qua kẻ lại. "Này cô Liên" - Sao ạ ? "Cô có nhìn thấy cái con bé mặc áo màu xanh nước biển kia không ?" - Bé nào ạ ?
"Thì cái con bé mặc áo màu xanh nước biển, tết hai bím tóc đang đứng phía bên kia, nó đang nhìn chằm chằm vào những người khách đang ngồi ăn bún riêu đấy !" Liên đảo mắt nhìn quanh "à, em thấy rồi...một cô bé vô cùng xinh đẹp !" "Haiz, cô xem đấy...mặt mày thì xinh xắn, ăn mặc thì sạch sẽ sang trọng.
Thế mà cứ đứng nhìn người ta ăn, giống như ma đói vậy". - Chắc là đang đói quá ấy chị ! "Đói thì vào hàng mà ăn, cứ đứng nhìn...thấy phát bực à". - Có lẽ là không tiền ăn đó chị. "Nhìn nó có giống con nhà nghèo đâu". Liên nhìn cô bé một lần nữa, lòng thầm nghĩ "con cái nhà ai lại xinh đẹp đến vậy, lại phải lang thang đầu đường xó chợ...thật tội". Người phụ nữ ghé vào sạp Liên, gọi ra vài chiếc bánh ít...rồi vẫy tay với cô bé "này cô bé !" Cô bé lủi thủi bước đến trước mặt người phụ nữ "cô gọi cháu". Ngồi đi... Thế là cô bé kéo ghế ra rồi ngồi xuống... Người phụ nữ đẩy đ ĩa bánh ít đến trước mặt cô bé và dịu dàng lên tiếng "cháu ăn đi !" - Vâng, cháu cảm ơn cô nhiều lắm ạ ! Cô bé cắm cúi ăn như chưa từng được ăn. Trong khoảnh khắc gần nhất, Liên càng ngạc nhiên hơn khi được tận mắt chiêm ngưỡng vẻ đẹp như thiên thần của cô bé.
Liên nhìn rất lâu rồi khẽ lên tiếng hỏi "Tên của em là gì ?" "Dạ...dạ em tên là Hà, em 17 tuổi, nhà em ở tận Thôn Đông huyện Kính Nam".
Mọi người nghe thế liền ngạc nhiên "tận Thôn Đông huyện Kính Nam sao ?" Người phụ nữ bán hàng bên cạnh Liên chợt nhau mày "này, cô nói dối đấy à ? Thôn Đông cách đây gần trăm km, cô đến đây bằng cách nào ?" Hà cúi mặt "em đến đây thăm họ hàng cùng với gia đình, nhưng em mãi chơi nên bị lạc người nhà.
Nhà em có xe hơi riêng...có bác tài đưa đón".
Nói xong, Hà sợ mọi người không tin, cô đệm lại "em nói thật đấy, không gạt mọi người đâu". Đương nhiên, mọi người tin.
Vì nhìn Hà là đoán được cô không phải con nhà nghèo.
Có đứa con gái nhà nghèo nào mà da dẻ noãn nà, đôi bàn tay mềm mại như không xương, một vết chai nhỏ cũng chẳng có. Liên khẽ hỏi "thế giờ em định làm thế nào ?" Hà u buồn đáp "em cũng không biết nữa ạ, em vừa bị bọn cướp nó cướp hết tiền bạc và vòng vàng trên người, giờ này ngoài bộ quần áo đang mặc trên người...thì em chẳng còn gì nữa !" "Rõ khổ !"
