Thừa dịp trốn đi trong đêm khuya, buổi sáng tôi đã đến được thủ đô. Cả thành phố bao phủ trong lớp sương mù mông lung dày đặc. Bởi vì là sáng sớm, trên đường phố không có nhiều người qua lại, thỉnh thoảng một vài chiếc xe ngựa chạy qua, khiến lớp bùn văng lên tung toé.
Một phần do mắc mưa, hơn nữa thời tiết lại giá rét nên cả người tôi đều đang lạnh cóng. Tôi thật muốn có một ly rượu ngay lúc này, khiến cho mình trở nên ấm áp, vì thế tôi đi vào một quán rượu nhỏ ven đường.
Ở khu ổ chuột phía Đông thành phố có rất nhiều quán rượu nhỏ như vậy, là nơi tụ tập của gái *** và những kẻ say xỉn. Vừa bước vào tôi đã ngửi thấy một mùi tanh tưởi nồng nặc, các loại hương vị trộn lẫn với nhau, có thể khiến người khác choáng váng muốn nôn. Nhưng nơi này thật ấm áp, với một người dầm mưa cả đêm như tôi, nơi này thật giống như một thiên đường.
Trong quán rượu không có nhiều người, cũng có lẽ vì giờ là ban ngày, chỉ có mấy gã đàn ông say rượu đang gục xuống bàn, ông chủ thì vừa hút thuốc vừa đọc báo. Cửa sổ quán rất nhỏ hẹp, trong phòng tối om, dơ bẩn cực kỳ. Mặt bàn đen thui, như được thoa một tầng dầu đen thật dày, có lẽ vài năm rồi cũng chưa được lau qua. Chủ quán là một người đàn bà phong trần, bộ ngực loã lồ của bà ta rất lớn, lười biếng ngồi ở sau quầy. Sau khi nhìn thấy tôi, bà ta lả lướt sát lại phía tôi. “Hey, anh bạn đẹp trai, muốn cái gì hả?”
Tôi muốn một ly rượu, một ổ bánh mỳ và một chút lạp xưởng.
Bà chủ quán đặt mông ngồi trên đùi tôi rồi ôm cổ tôi nói. “Sao cả người lại ướt đẫm vậy? Thật là một cậu bé đáng thương, đêm qua dầm mưa phải không? Muốn tôi giúp cậu ấm áp một chút không?”
Kiếp trước khi nghèo túng, tôi đã từng lăn lộn ở thủ đô một thời gian. Đây là một thành phố rất lớn, lớn đến mức muôn hình muôn vẻ, loại người nào cũng có. Tôi cư trú ở khu phía Đông, đây là nơi tụ tập của những người hạ cấp. Ăn cướp, ăn trộm lúc nào cũng nhìn chằm chằm những gương mặt xa lạ. Bộ đồ người hầu vốn rất sang trọng trên người tôi đã bị màn mưa một đêm ăn mòn, ướt sũng lại hư hỏng. Nếu tôi mang bộ trang phục vốn có vào nơi này, nhất định sẽ bị cho là cậu chủ con nhà giàu, bị ăn cướp ngay lập tức.
“À, người đẹp thật tốt bụng.” Tôi ôm hông của bà ta cười cười. “Tôi đang muốn tìm một công việc kiếm sống ở quanh đây, giúp một chút đi.”
Bà chủ quán cười hì hì vỗ vỗ mặt tôi. “Cậu đẹp trai, cứ làm người bán rượu ở quán chúng tôi là được rồi, sẽ có đàn ông và đàn bà chăm sóc cho cậu.”
“Tôi chỉ muốn bà chăm sóc tôi.” Tôi mập mờ hôn hôn bà ta, lại sờ soạng thân thể to mọng kia, chọc bà ta cười khanh khách không ngừng.
“Được rồi, cậu muốn đến xưởng dệt vải hay xưởng giày da? Hoặc cậu có tay nghề gì không, vì dụ như đã từng làm qua thợ rèn thợ mộc gì đó. Nếu không làm được, cậu cũng có thể đi thuyền, ở bến tàu vẫn luôn nhận người quanh năm suốt tháng.” Bà chủ quán nói.
Bởi vì tự ý rời khỏi trang viên, cho nên tôi không có thư giới thiệu, không có khả năng có thể làm người hầu ở các trang viên lớn khác. Hơn nữa tôi muốn tìm một nơi đặt chân gần địa phương phía trên khu Đông, bởi vì cả nhà Tử tước đều ở nơi đó.
“Tôi phải tìm công việc ở phía trên khu Đông.” Tôi uống một hớp rượu lớn rồi nói. “Còn làm gì thì chẳng quan trọng.”
“Bên đó đều là người có tiền.” Bà chủ quán cười đánh giá tôi một chút. “Cậu không phải là cậu chủ nhà nào đó chứ? Chơi hết tiền trong nhà cho nên mới ra ngoài làm việc, nhìn cậu mà xem, rất giống một chú dê con vừa ra lò.”
Tôi vuốt ve thân thể béo mập của bà ta, híp mắt mỉm cười. “Ồ! Bà thấy tôi giống sao?”
Bà chủ nhíu mày, buông tôi ra rồi đứng lên. “Cậu nhìn qua rất giống mấy tên khốn dùng sắc lừa tiền.”
Cuối cùng bà ta nói cho tôi biết, có một xưởng dệt tên là Gabriel đang tuyển người, buổi trưa tôi có thể qua xem.
Khu phía Tây và phía Đông ở thủ đô quả thật là hai thế giới khác biệt. Khu phía Tây là nơi những người giàu có tụ tập, hay ít nhất cũng là những gia đình đường hoàng. Mặt đường sạch sẽ, ngoài cửa nhà đều có đèn đường khí đốt cao cao, người qua lại sẽ ngả mũ chào nhau. Mọi người thường xuyên mặc đồ lông thú hoặc quần áo từ tơ lụa. Cho dù là nam hay nữ đều có cử chỉ tao nhã, đi lại nhẹ nhàng.
Mà khi bạn tới khu vực phía Đông sẽ phát hiện, quả thật là từ thiên đường đột nhiên rơi xuống địa ngục. Khu phía Đông đầy ắp các nhà máy, nhà xưởng của mọi ngành nghề, tất cả đều tập trung ở nơi này. Ở lân cận khu nhà xưởng là hàng tá túp lều đơn sơ và nhà gỗ nhỏ. Những người công nhân đều ở đây, mặt đường lầy lội khó đi. Nơi nơi đều là rác rưởi và vật bài tiết. Nam hay nữ đều mặc đồ vải bông thô. Thỉnh thoảng sẽ có sâu rượu và kẻ vô gia cư ngủ ven đường, rất nhiều đứa trẻ chạy như điên trên đường. Bọn chúng mặc áo quần rách rưới, có đứa bé thậm chí còn không có giày.
Tôi đi vào xưởng dệt Gabriel, đứng ở cổng là đã có thể nghe thấy tiếng vang ầm ù của máy móc, lúc này đang là thời gian làm việc. Một người đàn ông râu rậm rạp đang đứng ở cửa, ừng ực uống nước, nhìn nhóm công nhân khuân vác hàng hoá.
“Xin chào ngài, xin hỏi nơi này còn tuyển người không? Tôi đang muốn tìm một công việc.” Tôi ra phía trước dò hỏi.
Người đàn ông râu rậm rạp không kiên nhẫn nói. “Lúc nào chúng tôi cũng cần người, cậu đã từng học cách dệt vải chưa?”
“Không có thưa ngài, trước đây tôi là một người hầu, là người hầu nam của một Nam tước, nhưng chủ nhân đã đuổi tôi đi, còn từ chối viết thư giới thiệu cho tôi. Tôi không tìm thấy được việc để làm.” Tôi nhún nhún vai nói.
Người nọ nhìn lướt qua quần áo tôi, nhíu mày nói. “Cậu biết chữ không?”
“Vâng, thưa ngài, tôi có biết chữ.”
Ông ta cười nói. “Vậy thì tốt quá, ở nơi này của chúng tôi còn thiếu một người ghi chép sổ sách, phụ trách đo đạc và đăng ký hàng hóa, cậu có thể làm không?”
“Tất nhiên thưa ngài, tôi có thể làm.” Tôi hưng phấn gật gật đầu, không cần phải làm việc ở nhà xưởng, đây với tôi hoàn toàn là chuyện tốt. Kiếp trước tôi từng làm công nhân, cũng biết đó là những ngày tháng như thế nào.
“Đi theo tôi, tôi mang cậu đến làm quen với hoàn cảnh nhà xưởng.”
Người đàn ông râu rậm dẫn tôi đi vào toà xưởng to lớn, ở bên trong vô cùng ồn ào, ước chừng có khoảng năm mươi hoặc sáu mươi máy dệt quy mô lớn. Xung quanh mỗi máy dệt đều có bốn năm người công nhân. Bọn họ phụ trách việc nối mạch điện, điều chỉnh trục chính. Máy móc nơi này rất tân tiến, là máy dệt thuỷ lợi (dùng sức nước), có một tuabin khổng lồ điều khiển tất cả máy móc vận hành một cách tự động. Máy móc kéo ra vô số sợi bông trắng, “lạch cạch lạch cạch” dệt thành những lớp vải bông trắng noãn.
Trình tự của dệt may bắt đầu từ việc xe hoa bông thành sợi bông, rồi dệt sợi bông thành vải bông. Vì vậy trong không khí tràn ngập bụi bông như bông tuyết đang nhảy múa, rất nhiều đứa bé bò quanh máy móc, nhặt hoa bông rơi ở trên mặt đất. Không có người nói chuyện, không có người rảnh rỗi, mọi người đều cong lưng làm việc. Cho dù là nam nữ hay già trẻ, sắc mặt bọn họ đều tái nhợt, bộ dáng mệt mỏi, có rất nhiều người không ngừng ho khan, như thể bị bệnh nặng.
“Cậu phụ trách đo đạc kích cỡ, đăng ký hàng hóa nhập vào kho.” Người đàn ông râu rậm đưa cho tôi một quyển sổ ghi chép, làm mẫu cho tôi xem. “Làm giống như vậy, hiểu chưa? Tất cả các hoa bông và các loại phân cấp đều phải được tính toán.”
Nhìn thấy tôi tính toán hàng hóa nhanh chóng và không có sai sót, ông ta mới gật gật đầu. “Được rồi, công việc này là của cậu.”
“Owen!” Bỗng nhiên có người gọi tên của tôi, tôi nhìn lại, một người phụ nữ tóc đỏ đang nhìn tôi chằm chằm.
“Anne?” Tôi nheo mắt lại, xung quanh đều là hoa bông trôi nổi, tôi nhìn có chút không rõ ràng.
“Owen.” Cô ta nhanh chóng chạy đến trước mặt tôi, ôm chầm lấy tôi.
“Thật sự là cô rồi.” Tôi kinh ngạc nói.
Người này chính là người hầu nữ cấp thấp ở trang viên Momon, Anne. Cô mặc một chiếc váy bông màu xám, trên đầu đội một chiếc khăn bụi bặm. Nhìn qua trông cô rất gầy, tiều tuỵ hơn rất nhiều so với lúc còn ở trang viên Momon.
“Không ngờ có thể gặp anh ở nơi này, không phải anh được làm người hầu bên cạnh Nam tước sao?” Anne nở nụ cười sáng lạn, cô vẫn luôn là một cô gái thiện lương nồng ấm.
Tôi tiếc nuối nhún vai, hỏi cô vì sao lại làm việc ở nơi này. Đây cũng là điều khiến tôi thấy kì quái, mặc dù Anne là người hầu nữ cấp thấp, nhưng lại có tay nghề may vá tuyệt vời. Cho dù cô ấy rời khỏi trang viên Momon, nhất định cũng có thể tìm được công việc người hầu nữ ở gia đình khác. Vì sao lại phải làm việc ở trong xưởng dệt?
Anne cười khổ một tiếng. “Tôi kết hôn rồi.”
“Ôi, cô đã kết hôn…” Tôi kinh ngạc nhìn cô ta, lắp bắp nói. “Thật… Thật sự chúc mừng cô, chuyện này… chuyện này… thật sự rất tuyệt.”
Phụ nữ một khi đã kết hôn thì không thể tiếp tục làm người hầu nữ, thậm chí rất nhiều nhà xưởng cũng không thuê phụ nữ đã kết hôn.
Anne để lộ một nụ cười miễn cưỡng. “Anh tìm được nơi ở chưa? Có cần tôi giúp anh hay không?”
“Tất nhiên rồi, tôi vẫn chưa có chỗ dừng chân.” Tôi nói.
“Hey! Các người đang làm gì đó? Đừng có lười biếng!” Một người đàn ông hống hách đi đến, lớn tiếng trách cứ chúng tôi.
Anne chớp chớp mắt với tôi, lại chạy trở về máy tiện.
Thẳng đến chín giờ đêm, xưởng dệt mới tan tầm. Anne dẫn tôi đến một ngõ hẻm ở phía sau xưởng. Hẻm nhỏ này là nơi sinh sống của công nhân xưởng dệt Gabriel. Con hẻm rất nhỏ cũng rất sâu, bên trong treo đầy quần áo phơi nắng, con đường ngập tràn bùn đất lầy lội, còn bốc mùi hôi do chất bài tiết lên men. Con hẻm hoàn toàn tối đen, nhưng bây giờ là lúc tan tầm nên khắp nơi đều vô cùng ồn ào.
“John, thuê phòng.” Anne gọi một tiếng với một căn phòng.
Một gã đàn ông rách nát đi ra, hắn mặc một chiếc áo khoác xanh nhạt, cả người bốc mùi rượu, lớn tiếng trách cứ. “Chúa ơi, lỗ tai tôi không điếc, đừng có gọi lớn tiếng như vậy.”
“Anh ta muốn thuê phòng.” Anne nói.
Người đàn ông kia cũng không thèm nhìn tôi một cái, chỉ vào một căn phòng nhỏ đối diện mà nói. “Phòng đó vẫn còn trống, mỗi tháng một đồng.”
Tôi đi qua, đẩy cửa phòng ra, lại lập tức bật ra ngoài. Trong phòng tối như mực, mùi tanh hôi nồng nặc, còn có vị thối rữa khó tả.
John nói. “Có một nữ thợ dệt sống ở đây lúc trước, sau đó lại bệnh chết ở bên trong, qua bảy tám ngày mới được phát hiện. Vì thế có chút mùi hương, nhưng mà cậu yên tâm, gió lùa vào là hết ngay.”
Anne nhún vai với tôi, tôi gật đầu đồng ý thuê căn phòng này.
Trong phòng chẳng có cái gì, chỉ có một chiếc giường gỗ mục nát. Tôi hoài nghi người khách thuê trước đây đã chết trên chiếc giường này, hơn nữa còn thối rữa bảy tám ngày.
Anne giúp tôi đặt một đống rơm rạ lên giường, cô nói. “Nếu anh có tiền thừa thì đi mua chăn đệm đi. Mùa đông cũng sắp đến rồi, phải nghĩ cách có chăn bông mới được.”
“Cảm ơn cô, Anne.” Tôi cảm kích nhìn cô. “Thật vui khi gặp lại cô.”
“Đừng khách sáo, chúng ta là bạn bè.” Cô nở nụ cười sảng khoái.
“Cô ở đó làm gì?? Vì sao vẫn chưa về nhà?” Ngoài cửa bỗng nhiên vang lên âm thanh nóng nảy của một người đàn ông.
Anne biến sắc, vội vàng đi ra ngoài. Gã đàn ông kia lại kéo lấy cổ áo Anne, vừa tha vừa kéo cô đi về nhà, vừa đi vừa mắng. “Tan việc rồi mà còn lêu lổng ở bên ngoài, mẹ nó cô có biết về nhà không hả?”
“Không, Andre, anh hãy nghe em nói, em gặp được một người bạn cũ…”
“Bạn bè cái gì!” Người đàn ông to giọng ngắt lời Anne, hắn thô lỗ kéo mạnh cô vào phòng, sau đó hung dữ nhìn tôi một cái, nặng nề đóng cửa phòng lại.
Tôi do dự một chút, nhưng cuối cùng vẫn không đến gõ cửa. Tôi chỉ là người ngoài, nếu hành động tùy tiện không chừng sẽ gây phiền toái cho Anne.
Vì thế tôi bắt đầu sống trong căn phòng hôi thối tởm lợm này. Vốn dĩ tôi cho rằng mình sẽ không ngủ được, không ngờ vừa nhắm mắt tôi đã chìm vào mộng đẹp.
Ngày hôm sau, khi trời còn chưa sáng, tiếng chuông ngoài cửa đã khiến tôi bừng tỉnh. Bởi đây là khu tụ tập của công nhân, cho nên sáng sớm sẽ có người cầm chuông gõ thật mạnh ở bên ngoài, loang choang leng keng, âm thanh rất lớn.
Không lâu sau, tiếng đàn ông đàn bà la mắng, tiếng trẻ con ồn ào tràn ngập khắp con ngõ nhỏ, quả thật giống như cái chợ. Mọi người đều bắt đầu một ngày mới, cho dù là bần cùng hay phú quý, cho dù là già yếu hay cường tráng, cho dù là khỏe mạnh hay bệnh tật, mọi người đều đang cố gắng sinh hoạt trong nắng sớm tươi đẹp. Và tôi cũng vậy.