Hơn một tuần tuần trước hôm thi tốt nghiệp môn đầu tiên, nhà trường cho bọn thằng Quang nghỉ ở nhà tự ôn. Vừa hôm trước nghỉ, hôm sau lớp 12A4 đã tổ chức liên hoan chia tay. Chia tay những ngày tháng học cùng nhau, cũng là những ngày tháng cuối cùng ngồi trên ghế nhà trường phổ thông của bọn nó. Tổ chức liền sau ngày nghỉ nhưng bọn lớp 12A4 không hề cập rập, đơn giản bởi mọi thứ đã được chuẩn bị trước cả tháng nay rồi. Lịch học được thông báo từ sớm nên bọn thằng Quang đã có sự lo liệu trước, chỉ chờ đến ngày là tiến hành. Buổi liên hoan được tổ chức ở nhà Hiền, nhà Hiền trên mạn ngược cách trường khoảng bảy cây số, nghĩa là từ nhà thằng Quang lên đấy khoảng mười lăm, mười sáu ki-lô-met.
Buổi sáng, thằng Quang xuất phát từ khá sớm, đó là một ngày nắng đẹp nhưng đến trưa khả năng sẽ oi bức. Trên đường đi nó gặp mấy đứa cùng lớp và cả bọn lớp khác đang tung tăng đến điểm hẹn giống mình, có vẻ khá nhiều lớp tổ chức liên hoan ở mạn trên này, nên cả lũ nhập bọn chung chém gió tưng bừng suốt quãng đường. Thằng Quang lấy làm lạ, mấy đứa này nó đều biết mặt biết tên cả, biết rõ bọn nó học lớp nào; ngược lại bọn nó chẳng lạ gì thằng Quang, học cùng khóa suốt ba năm, muốn lạ chẳng được. Trước kia gặp nhau trên đường đi đi về về chẳng ai thèm để ý đến ai, cùng lắm chỉ gật đầu chào nhau rồi thôi. Nhưng hôm nay đi cùng đường cả bọn tỏ ra thân nhau đến lạ, ồn ã suốt một quãng dài. Hình như việc sắp rời xa mái trường phổ thông, rời xa quãng đời học sinh khiến bọn nó tiếc nuối. Chúng nó trò chuyện với nhau đơn giản để có thêm kỷ niệm mà nhớ, để tạm quên đi hôm nay là buổi liên hoan chia tay, là những ngày cuối cùng được sống vô ưu, vô lo trong cuộc đời học sinh ngắn ngủi.
Lúc bọn thằng Quang đến nhà Hiền mới chỉ hơn sáu rưỡi. Từ nhà, nó chắc mẩm mình thuộc tốp đi sớm, ai dè đến nơi đã thấy rất nhiều đứa có mặt, đứa lo việc bếp núc, đứa khiêng bàn ghế, đứa thì chỉnh loa đài. Mai đến từ sớm, đang hý hoáy trong bếp. Mấy hôm nay bố Mai đã xuất viện về nhà tự tập phục hồi dưới sự theo dõi của bác sĩ, có lẽ vì vậy nên dạo này Mai vui vẻ hơn, nói cười nhiều hơn. Phải nói là trong cái rủi cũng có cái may. Mai từng kể với thằng Quang hôm xảy ra tai nạn bố Mai lái xe hoàn toàn đúng luật, người sai là ông tài xế xe tải kia. Nên theo thỏa thuận giữa hai bên, ông tài kia sẽ chịu toàn bộ viện phí và tiền sửa chữa ô-tô của bố Mai, ngoài ra ông ta phải đền bù cho gia đình Mai một số tiền. Nhờ vậy gia đình nhỏ bé ấy có thể trụ vững qua cơn sóng gió, để đến bây giờ cô bạn thằng Quang mới bớt phần vất vả. Hôm nay, nghe bọn bạn nói Mai đến sớm nhất, và giờ vẫn đang tất bật chạy tới chạy lui.
Thằng Quang tất nhiên chẳng dám ngồi không, nhưng vì chẳng thạo việc gì nên nó chạy lăng xăng chỗ này một chốc, chỗ kia một chốc, ai kêu gì làm nấy; nhìn chung thái độ khá tích cực. Hôm nay gia đình cái Hiền đều tránh đi nơi khác, để toàn bộ tư gia cho bọn thằng Quang phá phách. Từ mấy hôm trước mấy đứa cán bộ lớp A4 đã thuê phông bạt căng mắc tử tế, giờ chỉ đợi giờ đẹp để tiến hành phá cỗ. Chỉ đáng tiếc một điều, do bận con mọn nên hôm nay cô Giang chủ nhiệm không thể đến dự buổi tiệc được, mặc cho cả lớp thằng Quang năn nỉ gãy lưỡi. Còn lại có đủ bốn mươi tám mạng không thiếu mạng nào. Ai nỡ bỏ liên hoan chia tay chứ.
Sau một hồi chuẩn bị mướt mồ hôi, đến khoảng chín giờ ba mươi buổi liên hoan bắt đầu. Mấy hôm trước thằng Quang cứ nghĩ trong ngày chia tay hôm nay sẽ không thiếu những màn khóc lóc, ỉ ôi của bọn con gái, để mấy thằng con trai phải đứng cạnh vừa an ủi, dỗ dành, vừa sụt sùi muốn khóc theo. Hay ít nhất sẽ được chứng kiến những gương mặt u buồn, thảm não của mấy đứa đa sầu đa cảm trong lớp. Nhưng không phải vậy. Buổi liên hoan diễn ra rất sôi nổi, ai nấy vui vẻ, nhiệt tình; lũ bạn liên tục cười đùa, trêu chọc nhau. Có thể bọn nó vui thật hoặc chúng nó cố tỏ ra như thế để giấu nỗi buồn trong lòng, tránh cho buổi tiệc mất vui, để những giờ phút cuối cùng có đủ mặt cả lớp là những giờ phút vui vẻ nhất.
Chín đứa con trai trong lớp đều uống bia. Bọn con gái có đứa uống bia, có đứa uống nước ngọt. Bọn thằng Quang không thiếu bia, chúng nó đã đặt sẵn cả chồng két bia trên hè. Bọn nó không uống nhiều, mấy đứa con gái chỉ uống hơn một cốc là cao thủ, nhưng bia vẫn hết sạch. Vì thằng Kiên bày ra trò lấy tay bịt miệng chai lại rồi xóc mạnh sau đó bỏ tay ra để bia bắn tung tóe như pháo hoa, thấy hay bao nhiêu đứa học theo, xóc hết chai này đến chai khác cho đến khi không còn chai nào. Gần mười một giờ, trên bàn, bia đã hết, thức ăn đã vơi, bọn thằng Quang đã đùa đến phát mệt, không khí mới bắt đầu chùng xuống. Nhưng cũng chẳng được lâu vì ngay tiếp đó đến màn hát karaoke. Một dàn loa to bự đặt sẵn trong sân sẵn sàng phục vụ từ đầu buổi, giờ mới được hoạt động. Không biết dàn loa này là của nhà cái Hiền hay cán bộ lớp thuê về. Đầu tiên con My, cây văn nghệ của lớp, lên đài. Bình thường nó hát khá hay, hay nên mới thành cây văn nghệ chứ. Nhưng do lúc nãy con bé này là một trong số ít những đứa con gái uống bia - lại uống không ít - nên bây giờ hình như đã phê, hát cứ líu ra líu ríu. Nó hát bài "tình thơ" mà nghe chẳng ai nhận ra bài gì. Lúc nó hát xong, trong tiếng vỗ tay nhiệt liệt của khán thính giả, Liên, lớp trưởng, phải chạy lên dìu về bàn gần nhất vì con My có dấu hiệu kiệt sức, lảo đảo muốn ngã. Con Liên phải đứng vuốt lưng cho bạn một hồi mới thấy con My dần dần lấy lại hơi thở bình thường và chính thức… gục xuống bàn. Sau My mấy đứa vốn hay hát hò của lớp lần lượt lên góp giọng. Có cả những đứa như thằng Chiến do say chẳng biết gì nên chạy lên thể hiện mình nhưng chưa hát xong đã li-vơ-phun một đống giữa sân khấu làm mấy thằng con trai mất công xúm vào đưa về còn bọn con gái phải nhanh chóng thu dọn "hậu quả". Nhận ra thời cơ của mình, thằng Quang liền tu một hơi hết nửa chai bia còn trên bàn, xong hùng hổ đi lên sân khấu cầm lấy micro. Trước ánh mắt chăm chú của cả lớp, nó lấy hết dũng khí nói:
- Hôm nay chắc là ngày cuối cùng lớp chúng ta có mặt đầy đủ bên nhau như thế này, sau này thi cử xong, ra trường dẫu có họp mặt e rằng chẳng thể được đầy đủ như hôm nay. Nhân dịp này mình xin gửi tới các bạn bài hát "hạ thương" của ca - nhạc sỹ Ngọc Sơn với lời chúc tới tất cả lớp sẽ có những kỳ thi sắp tới thật tốt và đừng bao giờ quên nhau, quên lớp 12A4 này, quên ngày hôm nay. Sau đây mình xin bắt đầu.
Thằng Quang nói xong cả lớp liền vỗ tay nhiệt liệt, có mấy đứa bày trò hò hét ầm ĩ khiến nó tự tin hẳn lên. Vừa rồi tuy chỉ nói vẻn vẹn mấy câu nhưng đó là công sức chuẩn bị của thằng Quang suốt cả tuần nay, không hay mới lạ. Lúc đầu nó định đưa thêm vào mấy câu kiểu như "bài hát này tớ xin dành tặng riêng cho một người, một người con gái rất quan trọng trong lòng tớ, lời bài hát là những gì tớ muốn nói với người ấy...", song lúc mở miệng nó không dám. Đến giờ này nó vẫn ngại mấy đứa bạn. Quan trọng hơn, nó vẫn ngại với người ấy, nên cuối cùng đành nuốt những lời gan ruột xuống dạ dày. Nhưng trong lúc hát thằng Quang luôn nhìn về phía Mai nhiều nhất, đặc biệt là khi nào hát đến đoạn "anh sẽ trở về trong mùa phượng vĩ đơm hoa, anh em vui tuổi ngọc ngà, ta bỏ đi nỗi buồn ngày qua", dù rằng không dám nhìn lâu và phải nhìn về phía khác nữa. Lòng nó tự nhủ: "Tớ hát cho Mai nghe đấy, Mai ạ.”
Thằng Quang nhập tâm lắm, hát như lần cuối cùng được hát. Lúc nó hát xong cả lớp vỗ tay ầm ĩ khiến nó sướng rơn. Chẳng biết Mai có hiểu bài hát vừa nãy nó dành tặng cho Mai không nhưng cô bạn chính là một trong những người vỗ tay to nhất. Thằng Quang lúc này ngoài sự sung sướng ra còn có đôi phần tiếc nuối, tiếc vì nó hát hay thế, mà đến hôm nay nó mới biết. Giá nó biết sớm hơn ít nhất nó đã có thêm một vũ khí để chinh phục trái tim Mai. Gì chứ cứ thỉnh thoảng trong giờ sinh hoạt nó đứng dậy hát vài bài tình ca; hoặc liều lĩnh hơn hôm nào lớp mình trực tuần chào cờ, nó mạnh dạn lên trình bày giọng ca của mình trước toàn trường trong phần mấy tiết mục văn nghệ đầu giờ các lớp trực bắt buộc phải có, kèm theo mấy lời to gan như "bài hát này tớ xin đặc biệt dành riêng cho một người...", bấy nhiêu chắc quá đủ để nó… chiếm giữ trái tim Mai. Những ý nghĩ tươi đẹp lướt qua đầu thằng Quang làm nó càng tiếc nuối bội phần, tài năng được khai quật muộn thật thiệt thòi quá xá. Nó cứ đinh ninh vậy, không hề biết tràng pháo tay vừa nãy chủ yếu mang ý nghĩa động viên. Mai và lũ bạn vỗ tay để sau này có dịp nó cứ mạnh dạn lên hát; đừng vì giọng hát như thế mà tự ti, mặc cảm, không dám thể hiện bản thân. Ý nghĩa thực sự của tràng pháo tay là vậy. Mãi một thời gian sau thằng Quang mới biết sự thật đau đớn này. Từ đó người ta không bao giờ thấy thằng Quang hát nữa.
May mắn cho bọn lớp 12A4, trong lúc thằng Quang vì sung sướng do được hoan nghênh nhiệt liệt, định… hát thêm vài bài bỗng đâu có một bà nhà ngay gần nhà Hiền sang nhắc nhở bọn nó giữ gìn trật tự cho hàng xóm nghỉ ngơi, đã mười hai giờ trưa.Thằng Quang đành ngậm ngùi cất mic đi. Bây giờ mới nghe tếng khóc sụt sùi cất lên ở chỗ này, chỗ kia. Có mấy đứa con gái không biết do nhịn đã lâu giờ không thể nhịn tiếp hay bây giờ bia mới thấm, cứ hồn nhiên ngồi khóc tu tu. Trong đó khóc to nhất thật lạ chính là cái Hiền. Hiền vốn ít nói, ít thể hiện cảm xúc, nhưng hôm nay có lẽ do tiệc tổ chức ở nhà mình, một nơi quen thuộc chẳng có gì đáng ngại, hơn nữa lúc nãy con bạn này uống rất nhiều bia vì ỷ thế chủ nhà không phải đi về, nên giờ vừa say vừa buồn cứ ngồi ôm con Quyên khóc thảm thiết. Song điều đó chưa khiến thằng Quang ngạc nhiên bằng thái độ của con Quyên lúc này. Nó vừa ngồi vỗ vai, dỗ dành bạn vừa mếu mếu máo máo như sắp khóc theo đến nơi. Hình ảnh trước mặt khiến thằng Quang thậm chí có phần thảng thốt. Xưa nay con Quyên trong mắt nó luôn là một đứa tọc mạch, lắm chuyện, nhiều lời, thích ăn quà và cả nghịch ngầm nữa. Suốt ngày thằng Quang thấy con bạn mình nói nói cười cười, chưa bao giờ thấy buồn chứ đừng nói khóc, song giờ đây con Quyên đang sắp sửa khóc thật. Chứng kiến cảnh tượng này bất chợt thằng Quang cảm thấy buồn cười, buồn cười vì lần đầu tiên được nhìn thấy bộ dạng thảm hại này ở con Quyên, nhưng đến khi nụ cười sắp ra đến miệng, nó lại chẳng thể nào mở mồm ra cười nổi. Học cùng nhau ba năm, giờ sắp mỗi đứa một nơi không buồn mới lạ. Mà đâu chỉ có thế, hôm nay còn là ngày chúng nó chia tay quãng đời học sinh mười hai năm không dài không ngắn. Bao nhiêu kỷ niệm những ngày nghịch ngợm, ngây thơ, sôi nổi đã ở lại sau lưng. Sau này dù có đi học đại học hay ra đời bươn chải, bọn thằng Quang đâu thể tìm được những ngày tháng hồn nhiên, vui vẻ như thế này. Khi ấy chúng nó đã thành người lớn, thế nên, nó không cười. Xung quanh nó, mấy thằng con trai cũng mang bộ mặt đưa đám, song ít nhất không có thằng nào… khóc cả.
Nhưng lũ con trai không khóc không có nghĩa là ngăn được mấy đứa con gái còn lại không khóc, đứa con gái nào lúc nãy chưa khóc giờ bắt đầu sụt sịt. Đúng vào lúc thằng Quang tưởng con gái cả lớp sắp đồng loạt tuôn mưa nước mắt đến nơi, thằng Kiên chợt hô to:
- Anh thợ ảnh quay lại kìa.
Anh thợ ảnh này tên Kim nhà cách nhà Hiền khoảng vài trăm mét. Lớp 12A4 thuê anh hôm nay đến chụp cho bọn nó mấy tấm hình kỷ niệm. Anh Kim đến từ mười giờ nhưng thấy bọn thằng Quang cứ mải mê đánh chén, hát hò nên khoảng mười một giờ anh xin về nhà ăn cơm và hứa sẽ quay lại ngay. Mấy đứa con gái muốn giữ anh lại ăn cùng nhưng anh nằng nặc từ chối rồi lủi mất. Giờ anh Kim quay trở về thật đúng lúc quá, muộn thêm vài phút nữa nhà Hiền chắc… ngập mất.
Thằng Quang thấy con gái lớp nó thật kỳ lạ, rõ là vừa nãy đứa nào đứa nấy không khóc lóc thì mặt mũi méo xệch. Vậy mà giờ anh thợ ảnh quay lại vẻ mặt bọn nó liền biến thành hý hửng, nỗi buồn bị vứt đi nhanh chóng; bọn nó ôm nhau chạy ra bãi đất chống bên cạnh cổng ôm vai bá cổ để chụp mấy tầm ảnh tập thể đầu tiên, ai nấy cười thật tươi, đứng thật đẹp như sợ mình thua chị kém em. Lũ con trai lúc này chỉ biết ngồi nhìn nhau và nhìn lại bọn con gái bằng ánh mắt khó hiểu. Hầy, bảo sao người ta nói phụ nữ là giống loài hay thay đổi.
Anh Kim luôn tay bấm máy, luôn miệng điều chỉnh bọn lớp A4 sao cho có những góc chụp đẹp nhất. Sau khi chụp xong ảnh tập thể lớp, ảnh tổ và chụp cả hình với chín đứa con trai, thằng Quang đứng ra ngoài xem lũ bạn xông vào tranh nhau chụp ảnh, có đứa đòi chụp riêng, có đứa chụp chung với cạ. Lúc này nó chợt muốn chụp với Mai một tấm ảnh làm kỷ niệm. Bây giờ nó ngỏ lời đương nhiên Mai đồng ý ngay nhưng nếu làm vậy e rằng khó tránh khỏi sự chú ý của cả lớp. Điều đó vẫn khiến nó ngại, khiến nó sợ. Sợ hơn bốn chục mạng trong lớp, đồng thời ngại cô bạn mình. Nhưng các cụ nói“cái khó ló cái khôn”, đang bí rì rì chợt đầu thằng Quang lóe ra một sáng kiến. Nó vỗ tay đánh đét, chạy ngay đến chỗ mấy đứa con gái đứng.
Ý tưởng của thằng Quang chẳng có gì cao siêu nhưng vô cùng kín kẽ, không ai có thể thắc mắc gì cả. Nó bảo muốn chụp riêng với mấy đứa ngồi cùng bàn mỗi đứa một kiểu ảnh làm kỷ niệm. Chụp với ba đứa con gái đang ngồi với mình xong thằng Quang tiếp tục bảo muốn chụp chung cả với Mai vì Mai từng ngồi cùng nó. Mấy đứa con gái trong lớp thấy vậy cứ tấm tắc khen thằng Quang giàu tình cảm, mà đâu biết rằng thằng Quang chỉ giàu tình cảm với riêng Mai thôi. Tất nhiên Mai đồng ý. Lúc đứng cạnh Mai, thằng Quang rất muốn đưa tay sang ôm vai bạn hoặc không kém phần liều lĩnh là nắm lấy tay Mai song tất nhiên đó chỉ là ý định trong đầu chứ bố bảo nó cũng chẳng dám làm thật. Thế là trong bức ảnh ấy thằng Quang đứng thẳng cực kỳ nghiêm chỉnh, hai tay đút túi quần, đầu nghiêng về phía người trong mộng và… mỉm cười. Mai đứng bên trái nó, hai tay để ra phía trước, tay trái ôm lấy khuỷu cánh tay phải đang duỗi thẳng, đầu hơi nghiêng về phía thằng Quang nhoẻn miệng cười. Một nụ cười thật đẹp. Sau này vào đại học thỉnh thoảng thằng Quang vẫn lôi tấm hình đó ra xem và thắc mắc không biết bây giờ Mai sống thế nào, có nhớ nó như nó nhớ Mai không? Thâm tâm nó còn thương Mai nhiều lắm.